امروز درباره موضوع ازدواج دائم با شما همراهان همیشگی مهر پارسیان سخن خواهیم گفت.

ازدواج، آثار و تبعات حقوقی و مالی برای دو طرف دارد و با پیشرفت‌های امروزی جوامع بشری و گاهی قصد آزار و اذیت و استفاده نامناسب از قوانین خانواده توسط مردان کشورهایی که قانون خانواده آن کشور حقوق بیشتری برای مردان در نظر گرفته است، باعث ضرورت اطلاع همگانی از قوانین خانواده، احکام و قوانین ازدواج و طلاق، شرایط ضمن عقد ازدواج و سایر دانستنی‌های حقوق خانواده، شده است.

نکات مهم در موضوع ازدواج دائم

• آیا با حقوق قبل از ازدواج آشنایی دارید؟
• آیا آثار و تبعات عقد ازدواج را می‌دانید؟
• ازدواج در چه سنی برای دختر و پسر از نظر قانونی مجاز است؟
• در صورت عدم انجام تعهدات در زمان ازدواج چه ضمانت اجرایی وجود دارد؟
• مسئول پرداخت خسارت انحلال و ابطال ازدواج کیست؟

فرصتی حاصل گشته تا بتوان از طریق تعمق در قوانین خانواده، توسط گروه وکلای موسسه حقوقی مهر پارسیان، سوالات حقوق خانواده شما عزیزان، درقالب سلسله مقالات حقوق خانواده، پاسخی در خور داده شود. با ما همراه باشید.

تعریف ازدواج

ازدواج تعهدی قانونی و اخلاقی و دو طرفه است که به موجب این تعهد دو نفر غیرهمجنس و با اراده که به بلوغ شرعی و قانونی و عقلی رسیده‌اند، برای ادامه زندگی در کنار هم برای همیشه یا مدت مشخصی با داشتن حق لذت جنسی، جسمی و روحی از یکدیگر و قبول تعهدات و شروط یکدیگر، ایجاد می‌شود.

وقوع هر توافقی نیاز به اراده و اختیار و دارا بودن شرایط خاص است که با داشتن شرایط عمومی، محقق خواهد شد.
نکاح یا عقد ازدواج هم ازاین قاعده مستثنی نیست و نیاز به اراده و همچنین بیان اراده دارد تا در شکل یک تعهد قانونی و رسمی، بروز و جلوه کند.

ازدواج دائم

وقتی طرفین درباره اصل ازدواج با یکدیگر به توافق رسیدند، یکی از انواع ازدواج‌ها را انتخاب می‌کنند. ازدواج معمولا در معنی عرفی به ازدواج دایم گفته می‌شود و ازدواج دایم یا ازدواج همیشگی، نوعی از ازدواج است که در زمان ازدواج، زمان مشخصی برای طول این رابطه در نظر گرفته نمی‌شود و برای همیشه، طرفین قصد همراهی و زندگی باهم را دارند.

شرایط ازدواج

ازدواج دارای شرایطی است که باید در دو طرف وجود داشته باشد تا عقد ازدواج آنها، صحیح باشد؛ این شرایط عبارتند از:

• تساوی طرفین درجنسیت

  • • اگر دو نفر که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند، همجنس باشند، یعنی هر دو مرد یا هر دو زن باشند، از منظر قوانین ایران، این ازدواج باطل است و امکان اجرا و ثبت صیغه ازدواج بین دو همجنس به هیچ عنوان وجود ندارد.
    • هرچند بسیاری از کشورها از جمله انگلستان و هلند، ازدواج بین دو همجنس را به رسمیت شناخته‌اند، اما این ازدواج در حقوق و جامعه ایرانی خلاف عفت عمومی و نظم عمومی و همچنین خلاف قانون است.
    • در صورتی که شخص خنثی (دو جنسی)، تمایل به تغییر جنسیت داشته باشد، پس از اخذ مجوز لازم از دادگاه خانواده جهت انجام عمل جراحی تغییر جنسیت و انجام عمل جراحی و خروج از خنثی بودن و یا جنسیت قبلی، امکان ازدواج دارد و این مورد ازدواج با هم جنس، محسوب نمی‌شود.
    • برای اشخاصی که مشکلی از نظر فیزیکی و جنسی ندارند، امکان تغییر جنسیت وجود ندارد که درمقاله تغییر جنسیت مفصل به آن پرداخته ایم.

• اراده طرفین برای ازدواج

  • • شرط اساسی دیگر برای صحیح بودن ازدواج، وجود اراده ازدواج در دو طرف ازدواج با شخص معین می‌باشد.
    • علاوه بر داشتن قصد ازدواج، این قصد باید با الفاظ صریح توسط طرفین، بیان شود به نحوی که شک و شبهه را رفع کند.
    • اگر اشتباهی در شخص مورد قبول برای ازدواج پیش آمده باشد یا اشتباه در وصف طرف مقابل باشد در واقع اگر زن و شوهر به نحوی که رافع اشتباه باشد به یکدیگر معرفی نشده باشند، عقد ازدواج باطل است.

• بیان اراده ازدواج به صراحت

  • • هر دو نفری که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند، لازم است به صراحت، اراده خود مبنی بر ازدواج را بیان نمایند یعنی یک طرف به صراحت پیشنهاد ازدواج خود را مطرح کند و طرف مقابل نیز به صراحت پذیرش خود را بیان کند.
    • لزومی به گفتن و بیان اراده با الفاظ خاص و یا به زبان عربی نیست بلکه قصد وارده به شرط صراحت، با هر زبانی قابل بیان است.

• ثبت ازدواج دائم

  • • مطابق قانون حمایت خانواده مصوب سال 91، ثبت ازدواج دائم، یکی از وظایف مرد است و اگر ازدواج دائم توسط مرد به ثبت رسمی نرسد، علاوه بر اجبار او به ثبت ازدواج دایم، مجازات زندان و یا جزای نقدی هم در انتظار او خواهد بود.

ویژگی‌های ازدواج

ازدواج به عنوان یک قرارداد

بحث‌های متعدد و متنوعی در حقوق خانواده همه کشورها، مطرح است که ماهیت ازدواج چیست؟ بعضی از مکاتب حقوقی، علاوه بر قرارداد دانستن ازدواج، نوعی آثار قراردادی نیز بر ازدواج، بار می‌نمایند.
ورود زوج‌ها به ازدواج، بنا به تصمیم شخصی آنهاست ولی آثارحقوقی و تعهدات بین آنها، کاملا قهری و غیرارادی است و امکان فرار از تعهدات ازدواج، وجود ندارد.

اما اسلام و مکتب شیعه، ازدواج را عهد و پیمانی محکم می‌داند که بسیار قوی‌تر از سایر قرادادها و عقود است. هرچند موضوع عقد ازدواج، به سختی در قالب عقود قرار می‌گیرد، اما بسیاری از ویژگی‌های یک قرارداد دو طرفه را دارد و به عنوان منشا تعهدات پذیرفته شده است.

قرار گرفتن ازدواج در احوال شخصیه

احوال شخصیه در حقوق تعریف خاصی ندارد و می‌توان به عنوان ویژگی منحصر به فرد هریک از افراد جامعه، تعریف شود.
در حقوق ایران، ازدواج و طلاق، در زمره احوال شخصیه قرارگرفته اند؛ براساس احوال شخصیه، ایرانیان در هر کجای دنیا که باشند، تمامی امور شخصی ایشان براساس قوانین ایران خواهد بود و خارجی‌های مقیم ایران هم دراحوال شخصیه خود می‌توانند از قوانین کشور متبوع خود پیروی نمایند.

افراد دارای تابعیت مضاعف یا به اصطلاح دو تابعیتی، مشکل پیش آمده در احوال شخصیه را از طریق تعارض قوانین، حل خواهند کرد.
اقلیت‌های دینی پذیرفته شده در ایران نیز در احوال شخصیه، می‌توانند ازآداب و رسوم مذهب خود تبعیت نمایند و هیچ منع قانونی ندارد.

درباره حقوق اقلیت‌های دینی در ایران، به تفصیل در مبحث خود، سخن گفته شد. مسائل مربوط به احوال شخصیه غیر شیعه و یا اقلیت‌های مذهبی، امکان طرح در مراجع اختصاصی همان مذهب را دارند و در دادگاه‌های ایران قابل اجراست.

ازدواج به عنوان یک قرارداد غیر انتفاعی

مسلما در ازدواج دائم، هدف اولیه و اساسی و بلکه ثانوی، نمی‌تواند مبتنی بر نفع مالی باشد؛ هرچند ممکن است وضعیت مالی طرف مقابل درانتخاب همسر دائم موثر باشد اما نمی‌توان گفت که هدف از ازدواج رسیدن به مال است.

هر چند که حقوق مالی زن در ازدواج دائم، توسط قانونگذار پیش بینی شده است اما این از آثار ازدواج دائم است؛ حقوق مالی زن، مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل و… می‌باشد.

بعضی ازدواج را قراردادی انتفاعی و مادی دانسته‌اند که زن در قبال دریافت حقوق مالی، تمتع (بهره) جنسی خود را به مرد واگذار می نماید.

به نظر نمی‌رسد که این دیدگاه صحیح باشد چرا که ازدواج دایم بدون تعیین مهریه صحیح است ولی در خرید و فروش بدون ثمن (مبلغ قراردادی)، اصلا عقدی صورت نپذیرفته است؛ پس مقایسه ازدواج با قراردادهایی همچون خرید و فروش (بیع)  یا قرارداد اجاره به نظر جایگاهی ندارد و ازدواج صرفا یک قرارداد است و تعهداتی برای طرفین به بارمی‌آورد که ذکر آن گذشت.

با ازدواج دائم برای طرفین حق لذت جنسی ایجاد می‌شود

یکی از مهم‌ترین اهداف ازدواج، می‌تواند، قصد لذت بردن جنسی طرفین از یکدیگر باشد. برطرف کردن نیازهای جنسی متقابل زن و شوهر، باعث استحکام و دوام خانواده خواهد شد.

هرچند مرد و زن حق دارند هرنوع لذتی رااز یکدیگر ببرند اما این لذت بردن، لذت متعارف و بارضایت است؛ نه وادار کردن زن یا مرد به انجام اعمالی که مخالف تعالیم واخلاق حسنه است.

صرف رضایت طرفین باعث صحت ازدواج می‌شود

ازدواج در فقه شیعه تشریفات زیادی ندارد و صرف رضایت دوطرف و نبودن موانع ازدواج و ابراز و بیان قصد و نیت و اجرای صیغه ازدواج دائم، برای زناشویی کافی است.

هرچند که الزام به ثبت رساندن ازدواج در دفاتر رسمی ازدواج براساس قانون حمایت خانواده بر عهده مرد نهاده شده و ضمانت اجرای تخلف از این تعهد حبس و جزای نقدی است، اما عدم ثبت ازدواج دائم در دفتر ازدواج رسمی، خللی در صحت ازدواج نداشته و فقط ضمانت اجرای کیفری برای شوهر و الزام وی به ثبت ازدواج دائم در دفتر اسناد رسمی ازدواج را در پی دارد.

آثار ازدواج دائم

• به محض وقوع عقد ازدواج به نحو صحیح، در مهریه‌های عند المطالبه، زن مالک مهریه می‌شود.
• مرد مکلف به تامین نفقه (هزینه و مخارج زندگی) همسر می‌شود.
• طرفین ملزم به رعایت ادب و احترام همسر و حسن رفتار باهمسر می‌باشند.
• حق لذت بردن جنسی برای طرفین ایجاد می‌شود مگر اینکه زن بخواهد از حق حبس استفاده کند.

حق حبس نوعی حقی است که برای زن ایجاد می‌شود و به موجب آن زن می‌تواند از انجام وظایف زناشویی تا زمانی که مرد مهریه او را به صورت کامل پرداخت نماید؛ خودداری کند.

مشاوره حقوقی درباره ازدواج دائم

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهرپارسیان، از زمان تاسیس و راه اندازی این موسسه، با تشکیل گروه تخصصی حقوق خانواده و مطالعات خانواده، همواره کمک حال عزیزان و هموطنان در مسائل مربوط به حقوق خانواده می‌باشد.

برای دریافت مشاوره کیفری با وکیل پایه یک دادگستری و عضو گروه وکلای مهر پارسیان با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید.

تعیین وقت مشاوره حضوری با وکیل پایه یک دادگستری، درخواست مطالعه پرونده توسط وکیل پایه یک دادگستری، درخواست وقت مشاوره با محمدرضا مهری، مدیر موسسه حقوقی مهر پارسیان، از طریق مدیر داخلی دفتر گروه وکلای مهر امکان پذیر است.

مقالات مرتبط

• گرفتن حضانت فرزند به صورت دائم
• نمونه لایحه پرونده الزام به ثبت ازدواج
• ازدواج موقت
• مطالبه مهریه در ازدواج موقت
• ازدواج موقت در حکم ازدواج دائم
• طلاق در ازدواج موقت

حق حبس چیست؟

حقی است که با ازدواج برای زن ایجاد می‌شود و به موجب آن زن می‌تواند از انجام وظایف زناشویی تا زمان گرفتن مهریه خودداری کند.

مجازات ثبت نکردن ازدواج چیست؟

در صورتی که مرد ازدواج خود را ثبت ننماید به مجازات حبس و یا جزای نقدی و الزام به ثبت ازدواج محکوم خواهد شد.