جهیزیه یا جهاز

امروز قصد داریم به موضوع جهیزیه یا جهاز و مسائل حقوقی آن بپردازیم.

متاسفانه در کشور ما بسیاری از ازدواج‌ها به طلاق ختم می‌شوند. در چنین مواردی رایج است که زوجین (زن و مرد) بر سر جهیزیه به مشکل برخورد کنند. به علاوه، بسیاری از جوانان نیز قبل از ازدواج بر سر خرید جهاز دچار مشکل می‌شوند. در این مقاله به طور مفصل به دیدگاه قانون در مورد جهاز می‌پردازیم.

• آیا جهیزیه نزد شوهر امانت است؟
• استفاده اختصاصی شوهر از جهیزیه زن مجاز است؟
• تکلیف جهیزیه زن پس از طلاق چیست؟
• تکلیف جهیزیه زن در صورت استفاده نامناسب از جهیزیه توسط شوهر چیست؟
• آیا والدین زن پس از اهداء جهیزیه به زوجین نسبت به آن حقی دارند؟
• دعوی استرداد جهیزیه در چه صورتی قابل طرح است؟

برای پاسخ به این قبیل سوالات با ما همراه باشید.

جهیزیه یا جهاز چیست؟

جهیزیه یا جهاز به دارایی و مالی گفته می‌شود که در برخی از فرهنگ‌های جهان، عروس در هنگام ازدواج به خانه مشترک می‌برد. در حالت کلی جهیزیه می‌تواند شامل پول، جنس یا مِلک باشد؛ اما در برخی از جوامع، جهیزیه بیشتر شامل اسباب و لوازم خانه ‌است.

جهاز یا جهیزیه در ایران معمولا شامل سرویس کامل اثاثیه مورد نیاز برای یک زندگی دو یا سه نفره است. رسم تهیه جهاز قدمت بسیار زیاد دارد.

جهاز از جمله رسوم ازدواج که از قدیم الایام در فرهنگ ایرانی رواج داشته و با ورود اسلام به ایران و گرویدن افراد زیادی در جامعه ایرانی به دین اسلام، مورد تأیید اسلام نیز قرار گرفت، بردن وسایل زندگی مشترک، به منزل مشترک، توسط عروس است.

اموال و اثاثیه‌ای که توسط عروس، به خانه مشترک برده می‌شود، جهیزیه یا جهاز نام دارد. در برخی از مناطق ایران، بردن جهیزیه مفصل به منزل شوهر، توسط عروس، موجب کسب احترام و اعتبار بیشتری برای عروس می‌شود و عکس آن نیز، صادق است.

وکیل شکایت از خانواده شوهر

با توجه به اینکه بردن جهیزیه توسط زن به منزل شوهر، ایجاد نوعی حق انتفاع (استفاده)، برای شوهر می‌نماید، موضوع مالکیت جهیزیه و نحوه استفاده از جهیزیه، در قوانین خانواده و همچنین قانون جدید حمایت خانواده، مورد بررسی قرار گرفته و ضمانت اجرای تخلفات در استفاده از جهیزیه و سایر مسائل حقوقی مرتبط با جهیزیه، در قوانین مختلف، مورد بحث قرار گرفته است.
جهیزیه در قانون

تأمین مایحتاج زندگی و حتی اثاث منزل، طبق قانون مدنی، به عنوان بخشی از نفقه زن، بر عهده ی مرد است و عروس، تکلیفی از نظر قانونی، برای تأمین جهیزیه ندارد.

جهیزیه و استرداد آن

اما بر اساس عرف و رسوم ازدواج، معمولا زن بیشتر اثاثیه منزل را تهیه نموده و در سالهای اخیر رسم بر این شده تا تعدادی از اثاثیه توسط زن و مرد به صورت مشترک تهیه شود.

در واقع از نظر قانون جهیزیه، یکی از حقوق مالی زن است، که در هنگام طلاق (جدایی)، باید تعیین تکلیف شود.

جهیزیه، امانتی در دستان شوهر

با توجه به اینکه، طبق ماده ۶۳ قانون اجرای احکام مدنی، مصوب ۱۳۵۶، اموال منقولی (اموالی که می‌توان آنها را جابجا نمود مثل خودرو) که مورد استفاده ی اختصاصی زن، قرار بگیرد، به عنوان اموال اختصاصی زن است و اموال منقول که مورد استفاده اختصاصی، مرد قرار می گیرد اموال اختصاصی مرد است و دخل و تصرف در اموال دیگری، بدون اجازه، مالک مال، طبق قوانین کیفری ایران، جرم است.

وکیل استرداد جهیزیه

این موضوع در آیین نامه اجرایی اسناد رسمی لازم‌الاجرا، نیز آمده است. با توجه به حاکمیت قاعده ید (در تصرف داشتن)، اسباب و وسایل اختصاصی، قابل تصرف، توسط دیگری نیست.

قانون استرداد (پس دادن) جهیزیه

با توجه به اینکه زن جهت تهیه اثاثیه زندگی مشترک هیچ گونه تکلیفی ندارد و در واقع استفاده شوهر از وسایل زندگی زن با اذن (اجازه) زن امکان‌پذیر است، زن هر زمان می‌تواند جهیزیه خود را مطالبه نماید. اثاثیه‌ای که عین ان موجود نیست و تلف شده است، قابل مطالبه نیست و فقط قیمت آن قابل مطالبه می‌باشد.

وکیل خانواده پس گرفتن جهیزیه

در مواردی که زوجین (زن و مرد) قصد جدایی از یکدیگر را دارند، چه در طلاق توافقی و چه در طلاق یک طرفه، یکی از مسائلی که باید تکلیف آن روشن شود جهیزیه است که توسط دادگاه رسیدگی کننده، تعیین تکلیف می‌شود.

مدارک لازم جهت دادخواست استرداد جهیزیه عبارتند از:

الف) لیست کامل جهیزیه یا سیاهه اموال که به امضاء شوهر رسیده باشد، در صورتی که سیاهه اموال، به امضاء مرد نرسیده باشد، لازم است به امضاء دو نفر شاهد برسد.
ب) سند ازدواج یا رونوشت سند ازدواج
پ) شناسنامه و کارت ملی
ت) وکالتنامه وکیل

مرجع صالح جهت طرح دعوای استرداد (پس گرفتن) جهیزیه

در صورتی که مبلغ جهیزیه، تا بیست میلیون تومان باشد، مرجع صالح جهت طرح دعوی استرداد (پس گرفتن) جهیزیه، شورای حل اختلاف است و در صورتی که مبلغ جهیزیه، بیش از بیست میلیون تومان باشد، رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه، در صلاحیت دادگاه خانواده است.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه، دادگاه محل وقوع عقد و دادگاه محل سکونت خوانده است و انتخاب دادگاه بر عهده زن می‌باشد.

مراحل استرداد جهیزیه

ابتدا وکیل همسر دادخواست استرداد (پس دادن) جهاز را ثبت می‌کند. سپس دادگاه با تعیین وقت رسیدگی طرفین را در روز و ساعت معین جهت رسیدگی دعوت می‌نماید.

در وقت مقرر، به کلیه اسناد و مدارک طرفین رسیدگی می‌شود و دلایل مورد ارزیابی دادگاه قرار می‌گیرد.
پس از اتمام جلسه رسیدگی و اعلام ختم رسیدگی دادگاه ظرف یک هفته اقدام به صدور رأی مقتضی (مناسب) می‌نماید.

اگر جهاز از بین رفته بود و موجود نبود، تکلیف چیست؟

در فرضی که جهیزیه خانم از زبین رفته باشد و عین (خود) آن موجود نباشد، مکان مطالبه قیمت جهیزیه از شوهر وجود دارد و می‌توان دادخواست مطالبه قیمت جهیزیه، با جلب نظر کارشناس را به دادگاه صالح تقدیم نمود. مراحل رسیدگی و مرجع صالح همان است که درباب دعوی استرداد (پس دادن) جهیزیه ذکر شد.

وکیل متخصص در دعوی استرداد جهیزیه چه کسی است؟

وکلای پایه یک دادگستری، در تمامی دعاوی خانواده و پرونده‌های خانواده امکان اعلام وکالت از سوی طرفین دعوی را دارند.

به علاوه کارآموزان وکالت نیز در صورتی که مبلغ خواسته کمتر از پنجاه میلیون تومان باشد، امکان دخالت و اعلام وکالت در پرونده را دارند. در غیر این صورت اعلام وکالت، برای کارآموزان مجاز نیست.

مشاوره حقوقی قبل از هر نوع اقدام لازمه طرح دعوی خانواده است.

مؤسسه حقوقی بین‌المللی مهر پارسیان با داشتن مجرب‌ترین وکلای خانواده می‌توانند در زمینه استرداد جهاز، مشاوره استرداد (پس گرفتن) جهیزیه و دفاع از دعوی استرداد جهیزیه به شما یاری رسانند. جهت اخذ نوبت مشاوره با وکیل خانواده با شماره تلفن‌های موسسه تماس حاصل فرمایید.

استرداد جهیزیه در طلاق