الزام به اخذ سند سجلی

با بررسی دعوی الزام به اخذ سند سجلی همراهتان هستیم.

موضوع الزام به اخذ سند سجلی را بیشتر با عنوان خواسته صدور حکم بر الزام خوانده به صدور سند سجلی می شناسیم.

اما هر دو این عبارت کمی برای خوانندگان این مطلب شاید غریب و ناشناخته به نظر برسد و حق هم دارند، ماجرای این موضوع به زبان ساده این است:

“اجبار کردن طرف مقابل به گرفتن شناسنامه”

اما به هر ترتیب اگر با مشکل برای گرفتن شناسنامه برای فرزندتان و یا حتی خودتان مواجه هستید در این مقاله به زبانی کاملا ساده به شما می گوییم چگونه برای فرزندتان شناسنامه بگیرید.

ولادت هر طفل در ایران اعم از اینکه طفل دارای تابعیت ایرانی باشد یا خیر باید مطابق ماده ۱۲ قانون ثبت احوال ثبت شوند.

به دنیا آمدن نوزادان ایرانیان مقیم خارج از کشور به مامور کنسولی ایران در محل اقامت نوزاد و اگر در آن کشور کنسولگری ایران نباشد به نزدیکترین امور کنسولی و یا سازمان ثبت احوال کشور اعلام می شود.

پدر یا جد پدری با ارایه شناسنامه، مادر در صورتی که ازدواج با قانون به ثبت رسیده باشد، ‏ وصی (شخصی که به موجب وصیتنامه امور مربوط به اطفال شخص فوت شده را انجام می‌دهد) و یا قیم (سرپرست قانونی) یا امین (امانت‌دار) با ارائه مدارک ذیربط، متصدی یا نماینده موسسه ای که طفل به آنجا سپرده شده و در نهایت خود شخص اگر سن او ۱۸ سال تمام به بالا باشد می توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به اعلام ولادت و دریافت شناسنامه اقدام نمایند.

اگر ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضای اسناد بر عهده پدر و مادر با هم خواهد بود. دقیقا ماجرایی که می خواهیم درباره آن صحبت کنیم از اینجا شروع می شود که یکی از این دو نفر یعنی پدر یا مادر طفلی که ازدواج پدر و مادر او به ثبت نرسیده است، برای گرفتن شناسنامه فرزند همکاری نمی کنند که به طور معمول فردی که زیر بار انجام این کار نمی رود مرد است.الزام به اخذ سند سجلی

نمونه دادخواست الزام به اخذ شناسنامه

پس در اکثر این موارد شاکی و یا به اصطلاح دقیقتر خواهان این دعوای حقوقی مادر طفل است و کسی که علیه او شکایت حقوقی مطرح شده است پدر طفل است با این پیش فرض برویم به استقبال ماجرا تا ببینیم علاج و راه حل این موضوع چیست.

به هر حال اگر ازدواج پدر و مادر به ثبت نرسیده باشد باید هر دو برای اعلام ولادت و دریافت شناسنامه حاضر شوند اگر حضور همزمان پدر و مادر در اعلام ولادت امکان‌پذیر نباشد سند طبق اعلام یکی از والدین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد.

یعنی قانونگذار این اجازه را داده است که لزوما نیاز به مراجعه به دادگاه هم نباشد و کسی که قصدش گرفتن یک شناسنامه است در پناه قانون قرار گیرد.

در مواردی که ازدواج ثبت نشده اگر مادر اعلام کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.

اما اگر نیت شما صرفا گرفتن شناسنامه به این شکل نبود و متقاضی این هستید که حتما شناسنامه به نام پدر قانونی طفل ثبت شود با ما همراه باشید که به شما بگوییم چه اتفاقاتی در این موضوع رخ می دهد.

در گروه وکلای حقوقی مهر پارسیان، تیم پژوهشی به بررسی راهکارهای اخذ سند سجلی پرداخته و در این نوشته، به بررسی الزام به اخذ سند سجلی و همچنین شرایط تحقق این جرم خواهیم پرداخت.

سوالاتی که در بررسی الزام به اخذ سند سجلی پاسخ داده می شود

• فرزندان مادران ایرانی که پدر غیر ایرانی دارند چگونه شناسنامه ایرانی بگیرند؟
• راه حل الزام شوهر در عقد موقت به گرفتن شناسنامه برای فرزند.
• نمونه دادخواست الزام به اخذ سند سجلی
• دادگاه چه محلی صلاحیت رسیدگی به دعوای الزام به اخذ سند سجلی را دارد .
• کدام مرجع قضایی صلاحیت رسیدگی به درخواست الزام به اخذ سند سجلی را دارد.
• اشخاصی که پدر غیر ایرانی و مادر ایرانی دارند چگونه شناسنامه بگیرند؟

علت اینکه چرا در شروع مقاله اشاره ای به تابعیت داشتیم این است که بسیاری از اتباع کشورهای مختلف که برای کار و … به ایران مهاجرت کرده اند بعضا با زنان ایرانی ازدواج غیر رسمی داشته اند و از قضا حاصل این ازدواج تولد فرزندی است که برای او باید شناسنامه صادر شود.

اخیرا هم مجلس قانونی را تصویب کرد که به فرزندان زنان ایرانی حاصل از ازدواج با اتباع بیگانه این اجازه را خواهد داد که بتوانند شناسنامه ایرانی دریافت نمایند هر چند این مطلب موضوع اصلی صحبت ما نبود اما به شکل کاملا دقیق در مقاله اخذ تابعیت ایران برای اتباعی که مادر ایرانی دارند در خصوص آن توضیح داده ایم که مطالعه مطلب مذکور نیز خالی از لطف نیست.

و همچنین در مقاله ازدواج اتباع خارجی با اتباع ایرانی توضیحاتی برای شما عزیزان در این خصوص نوشته ایم.

اگر گواهی ثبت ولادت نداشته باشیم چه می شود؟

ثبت ولادت هر چند که باید مستند به گواهی پزشک یا مامای رسمی یا موسسه‌ای برسد که طفل در آنجا متولد شده است اما این واقعه به تصدیق (گواهی) دو نفر گواه نیز ثبت می‌شود.

پس خیلی جای نگرانی نیست و ما از همین ابتدای امر به دنبال آن هستیم که آنقدر راهکارهای اساسی و دقیق به شما ارایه بدهیم تا دیگر نگران سرنوشت فرزندتان به خاطر نداشتن شناسنامه نباشید.
شما می توانید نگاهی هم به مقاله گواهی تولد بیندازید نکاتی را نیز در آن مقاله به صورت دقیق مورد اشاره قرار داده ایم.

اگر مشتاق هستید به تماشای یک پرونده تمام عیار الزام به اخذ سند سجلی (اجبار کردن طرف مقابل به گرفتن شناسنامه) بنشینیم و آن را باهم بررسی کنیم.

نمونه یک پرونده الزام به اخذ سند سجلی

خانمی به طرفیت اداره ثبت احوال شهرستان، دادخواستی به خواسته صدور حکم بر الزام خوانده به صدور سند سجلی طفل پسر خویش که متولد 15/3/1383 است قید با نام پدر ارائه می نماید. یعنی الزام به اخذ سند سجلی را خواسته است.

به این دادخواست این موارد را به عنوان دلایل خود ارائه کرد.

1- کپی برابر با اصل عقدنامه عقد موقت 20 ساله به تاریخ 1382/3/3 (در اینجا اگر مشتاق هستید در خصوص اثبات نسب در نکاح موقت بیشتر بدانید از این لینک وارد شوید.)

2- تصویر کپی برابر اصل نشده مرکز آموزش درمانی مبنی بر بستری شدن خواهان (در اینجا مادر کودک) در بخش زایمان آن مرکز و به دنیا آوردن نوزاد پسر

3- تصویر کپی برابر اصل نشده از گواهی فوت مرحوم که مدعی است شوهر وی بوده.به تاریخ 1386/6/12

4- استشهادیه‌ای که توسط نه نفر تسجیل (تایید و مسجل شده) شده مبنی بر تایید ازدواج این خانم با مرحوم و فوت مرد و داشتن فرزند پسر مشترک شش ساله و عدم دریافت شناسنامه برای آن طفل پیوست شده است.

گرفتن شناسنامه برای طفل نامشروع

اما ببینیم این خانم که در وهله اول هم نیت آن را داشته که از مردی که همسر خود می داند یک امتیاز به اصطلاح گرفته باشد و هم شناسنامه ای برای فرزند گرفته باشد داخل دادخواست چه چیزی نوشته است:

در شرح دادخواست، نیز نوشته شده است: در 1382/3/2 برابر عقدنامه استنادی به عقد موقت 20 ساله آقای مرحوم در آمده و ثمره ازدواج‌مان یک پسر متولد 1383/3/15 بوده که برای آن طفل شناسنامه نگرفتیم و مرد نیز برابر گواهی پزشکی قانونی فوت شد و او به مقررات آشنا نبود لذا درخواست رسیدگی و صدور حکم به الزام خوانده به صدور شناسنامه را دارم… چنانچه مقررات اجازه درج مشخصات والدین را در اسناد سجلی (شناسنامه) ندهد شناسنامه یک‌ طرفه با نام و مشخصات کامل اینجانب به عنوان مادر برای طفل مزبور صادر شود تا بتواند به مدرسه برود.

استنباط مادر فرزند که خواهان شناسنامه بود چنین بود که
اولاً صدور شناسنامه از وظایف قانونی ادارات ثبت احوال می‌باشد.

 ثانیاً انقضاء وقت قانونی اعلام ولادت طفل به هر دلیلی به اداره‌ی ثبت رافع مسوولیت اداره ثبت در صدور شناسنامه برای متولدین نمی‌باشد.

 ثالثاً بر فرض صحیح بودن مدارک ادعایی خواهان نامبرده دلائل و مدارک کافی برای مراجعه به اداره‌ی ثبت احوال جهت دریافت شناسنامه برای فرزندش را برابر ماده‌ی پانزده قانون ثبت احوال دارد.

اگرچه صدور شناسنامه برای طفل که اعلام شده:
پدر آن طفل فوت شده و سند ازدواج وی با مشارالیه (ایشان، در این فرض این خانم) موقت و عادی است،

نیاز به طرح یا اقامه “دعوی اثبات نسب” (اثبات رابطه پدر و فرزندی) بوده مگر اینکه دیگر وراث متوفی ادعای نسب طفل به مورثشان (کسی که از او ارث می‌برند) را قبول داشته یا رد ننمایند امّا به جهت اینکه این خانم در پایان دادخواست تقدیمی اعلام داشته:
چنانچه مقررات اجازه درج مشخصات والدین را در اسناد سجلی (شناسنامه) ندهد شناسنامه یک‌طرفه با نام و مشخصات کامل مادر برای طفل مزبور صادر شود.

در پرونده حاضر، مادری که پیش از این با سند عادی به عقد ازدواج موقت دیگری در‌آمده، خواستار صدور شناسنامه برای فرزندِ حاصل از این ازدواج می‌شود اما رسیدگی به این خواسته بدون اثبات هویت و نسب شخص درست نیست؛ زیرا شناسنامه، هویت و نسب (نسبت کودک با پدر) شخص را اثبات می‌کند.

پس، صدور شناسنامه، فرع بر اثبات هویت و نسب است.

وکیل تغییر نام شناسنامه

بر همین اساس، اگر خواسته، صدور شناسنامه باشد، باید در مرتبه نخست، هویت و نسب کودک به پدر اثبات شود.
این در حالی است که خواهان اگر چه کم‌ و بیش هویت فرزندش را اثبات می‌کند اما در اثبات نسب فرزندش به اشتباه می‌افتد.
زن ازدواج خویش و نیز تولد فرزندش را اثبات می‌کند اما از اثبات رابطه پدر و فرزندی میان این دو غافل و یا ناتوان است.

خواهان از نتیجه ناتوانی‌اش در اثبات این رابطه باخبر است، پس، با زیرکی، در پایان دادخواست، خواسته‌ی دیگری نیز به خواسته‌ی نخستینش می‌افزاید چنانکه نوشته است: چنانچه مقررات اجازه درج مشخصات والدین را در اسناد سجلی ندهد شناسنامه یک‌طرفه با نام و مشخصات کامل مادر برای طفل مزبور صادر شود تا بتواند به مدرسه برود.

شرایط خاص اخذ سند سجلی

‌به موجب بند الف ماده یک قانون ثبت احوال مصوب سال 1355 یکی از وظایف سازمان ثبت احوال ثبت ولادت و صدور شناسنامه است و قانونگذار در ‌این مورد بین اطفال متولد از رابطه مشروع و نامشروع فرقی قایل نشده است.

 تبصره ماده 16 و ماده 17 قانون ثبت احوال نسبت به مواردی که ازدواج پدر‌و مادر به ثبت نرسیده باشد و اقدامی در خصوص اعلام ولادت و صدور شناسنامه نباشد یا اینکه  پدر و مادر کودک نامعلوم باشد تعیین تکلیف کرده است.

لیکن در‌مواردی که طفل ناشی از زنا (رابطه نامشروع) باشد و زانی (مرد زناکار) اقدام به اخذ شناسنامه ننماید با استفاده از عمومات و اطلاق مواد یاد شده و مساله شماره 3 و مساله شماره 47 از موازین‌قضایی از دیدگاه امام خمینی رضوان الله تعالی علیه، زانی (مرد زنا کار یا برقرار کننده رابطه نامشروع) پدر عرفی طفل تلقی و نتیجه کلیه تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر‌عهده وی می‌باشد و حسب ماده 884 قانون مدنی صرفا” موضوع توارث (ارث برن) بین آنها منتفی است .

اشخاصی که شرایط داشتن شناسنامه را داشته باشند می توانند از اداره ثبت احوال تقاضای صدور شناسنامه کند.

صدور شناسنامه برای اتباع ایرانی از وظایف اداره ثبت احوال است. با این حال، اگر شخصی که فاقد شناسنامه باشد به ادعای ایرانی بودن، الزام اداره ثبت احوال را به صدور شناسنامه برای خود درخواست کند، دعوای او در دادگاه قابل رسیدگی است.

البته الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه منوط به آن است که به طریقی که در قانون ثبت احوال پیش‌بینی شده احراز شود که متقاضی، شرایطی که در آن قانون برای صدور شناسنامه مقرر شده است، از جمله شرایط موضوع ماده ۴۵ اصلاحی قانون (هویت و تابعیت) را دارد یا نه.

شخص فاقد شناسنامه (اگر بالغ باشد) و ولی یا قیم او (اگر نابالغ باشد) یا وکیل آن‌ها باید دادخواست «الزام به صدور شناسنامه» به طرفیت «اداره ثبت احوال» به دادگاه عمومی ارایه کند.

دادگاه کدام محل می تواند به موضوع صدور شناسنامه رسیدگی کند؟

مطابق ماده چهار قانون ثبت احوال مصوب 1355 در دادگاه محل اقامت خواهان (شخصی که خواهان حق و حقوقی برای خود می‌باشد)  مطرح و مورد رسیدگی قرار می‌گرفتند.

قانون گذار در ماده 25 قانون آیین دادرسـی مـدنـی، مقرر نموده است: هرگاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذی نفع (شخصی که از طرح دعوا سود و نفعی می‌برد)  مقیم خارج از کشور باشد، رسیدگی با دادگاه محل صدور سند است و اگر محل تنظیم سند و اقامت خواهان، هردو خارج از کشور باشد، در صلاحیت دادگاه عمومی شهرستان تهران خواهد بود.

مرجع رسیدگی به دعوای الزام به صدور شناسنامه

رأی وحدت‌ رویه شماره ۷۴۸ـ سال 1395 توسط هیات‌ عمومی دیوان ‌عالی ‌کشور

طبق ماده ۱ اصلاحی قانون ثبت احوال، صدور شناسنامه برای اتباع ایرانی از وظایف اداره ثبت احوال است.

چنانچه شخصی که فاقد شناسنامه باشد به ادعای ایرانی بودن، الزام اداره ثبت احوال را به صدور شناسنامه برای خود درخواست کند، دعوای او در دادگاه قابل رسیدگی است، بنابراین الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه منوط به آن است که به طریقی که در قانون ثبت احوال پیش‌بینی شده احراز شود که متقاضی، شرایطی که در آن قانون برای صدور شناسنامه مقرر شده است، از جمله شرایط موضوع ماده ۴۵ اصلاحی قانون (هویت و تابعیت) را دارا باشد.

شرایط قانونی اعلام ولادت

۱- ولادت هر طفل در ایران اعم از اینکه طفل مزبور دارای تابعیت ایرانی باشد یا خیر باید مطابق ماده ۱۲ قانون ثبت احوال ثبت شود.

۲- ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور به مامور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیکترین امور کنسولی و یا سازمان ثبت احوال کشور اعلام می شود که این مطلب نیز مطابق ماده ۱۲ قانون ثبت احوال مشخص شده است.

۳- هریک از اشخاص زیر می توانند با مراجعه به ادارات ثبت احوال نسبت به اعلام ولادت و دریافت شناسنامه نوزاد اقدام نمایند و ماده ۱۶ قانون ثبت احوال این مجوز را مد نظر قرار داده.
پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه
مادر در صورتی که ازدواج با قانون به ثبت رسیده باشد
وصی و یا قیم (سرپرست قانونی) یا امین (شخص مورد اعتماد موسسه) با ارائه مدارک متصدی یا نماینده موسسه ای که طفل به آنجا سپرده شده

خود شخص اگر سن و ۱۸ سال تمام به بالا باشد.
‏

۴- مطابق ماده ۱۶ قانون ثبت احوال اگر ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضای اسناد متفقاً (با یکدیگر) بر عهده پدر و مادر خواهد بود.
‏

۵- مطابق ماده ۱۵ قانون ثبت احوال ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا مامای رسمی یا موسسه‌ای برسد که کودک در آنجا متولد شده است در غیر این‌صورت واقعه به تصدیق (تایید) دو نفر گواه (شاهد) ثبت می شود.

الزام به اخذ سند سجلی

۶- اگر طفل در مکانی مانند ندامتگاه (زندان) یا کانون اصلاح و تربیت متولد شود مطابق تبصره ماده ۱۸ قانون ثبت احوال که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه مخصوص باشد. متصدیان این سازمان مکلف‌اند (باید) ولادت را به اداره ثبت احوال اعلام کنند و تسهیلات لازم برای انجام وظایف صاحب واقعه جهت ثبت ولادت را فراهم کنند.

۷- ماما یا پزشکی که در هنگام ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه از آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام است که این مقرر در ماده ۱۹ قانون ثبت احوال مشخص شده است.

۸- مهلت اعلام ولادت ۱۵ روز از تاریخ ولادت طفل است روز ولادت و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز جزو مهلت به حساب نمی آید تبصره ماده ۱۵ قانون ثبت احوال این موضوع را مقرر کرده است.

۹- اگر ولادت در هنگام سفر زمینی و هوایی و دریایی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محسوب می شود که این مهم را نیز همان ماده ۱۵ از قانون ثبت احوال مشخص کرده است.

۱۰- اگر ازدواج پدر و مادر به ثبت نرسیده باشد باید هر دو برای اعلام ولادت و دریافت شناسنامه حاضر شوند اگر موضوع همزمان پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طبق اعلام یکی از والدین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد که این مسئله نیز در تبصره ماده ۱۶ قانون ثبت احوال مشخص شده است.

وکیل برای کم کردن سن در شناسنامه

۱۱- در مواردی که ازدواج ثبت نشده اگر مادر اعلام کننده باشد نام خانوادگی مادر مطابق تبصره ماده ۱۶ قانون ثبت احوال به طفل داده میشود.

۱۲- اگر پدر و مادر طفل معلوم نباشد مانند کودکان رها شده در خیابان که با آنها لقیط میگویند سند با نام خانوادگی آزاد و نام های فرضی مطابق ماده ۱۷ قانون ثبت احوال در محل اسامی پدر و مادر تنظیم میشود.

۱۳- موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه مطابق ماده ۱۷ قانون ثبت احوال منعکس نخواهد شد.

۱۴- در موارد فرضی بودن نام پدر و مادر هرگاه پدر یا مادر واقعی طفل مشخص شود تصحیح اسامی فرضی یا تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه یا حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت و عمل خواهد آمد و نام خانوادگی طبق احکام مربوط به نام خانوادگی بر اساس ماده ۱۷ قانون ثبت احوال اصلاح خواهد شد.

نتیجه:

گروه وکلای حقوقی مهر پارسیان درتمامی زمینه های حقوقی،کیفری،تجاری،ثبتی،اداری و خانـوادگی، بانکی ،که به محاکم کشور ایران مربوط مـــی شود فعالیت می کند.

ما به شما کمک می کنیم (مانند همین مورد الزام به اخذ سند سجلی) که مناسبات اجتماعیتان به درستی تنظیم شود،

در کلیه امور حقوقی و قراردادها ،خانوادگی، اجتماعی،آموزشی،اداری،تجاری وبانکی و ملکی و کیفری و … به شما مشاوره می دهیم و می‌کوشیم که با ارائه‌ی راه کارهای مناسب و نظارت بر قراردادهـا و تعهدات و حضور بموقع درآن ها از وقوع خطر برعلیه شما پـیــــش گیری نماییم.

اما اگر به موقع با ما مشاوره نکردید و دچار خطر و ضرر شدید، می کوشیم برای خروج شما از وضعیت پیش آمده ، مناسب ترین راه را انتخاب کنیم.