گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع

بررسی شرایط گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع موضوع بحث است.

رابطه نامشروع از دیرباز تا کنون در کتب فقهی مورد نهی فقها و جامعه اسلامی قرار گرفته است. به همین دلیل عرف نیز چنین رابطه‌هایی را مورد توجه قرار نمی‌دهد و در اکثر موارد چنین رابطه‌هایی از طرف افراد انکار می‌شود.

قانون‌گذار نیز چنین رابطه‌هایی را جرم‌انگاری کرده است و علاوه بر مجازات حدی که در فقه و به تبع آن در قانون پیش‌بینی شده، مجازات تعزیری نیز برای چنین رابطه‌هایی در نظر گرفته است.

مجازات حدی مجازاتی است که میزان و نوع و کیفیت اجرا و سایر احکام مرتبط با آن در شرع تعیین شده است و مجازات تعزیری مجازاتی است که در قانون و توسط قانون‌گذار تعیین شده است.

از جمله آثاری که رابطه نامشروع به همراه دارد، باردار شدن خانم در چنین رابطه‌هایی می‌باشد. به تبع این اثر اگر بچه‌ای در نتیجه این رابطه متولد شود، برای گرفتن شناسنامه با مشکلاتی مواجه است.

بچه‌هایی که خارج از رابطه مشروع زناشوئی پا به دنیا می‌گذارند، بچه‌های نامشروع گفته می‌شود. چنین بچه‌هایی خارج از نظام خانوادگی و رابطه مشروع به دنیا می‌آیند و با مشکلات فراوانی از بدو تولد مواجه هستند.

از جمله مشکلات پیش‌رو این بچه‌ها تا چندسال گذشته گرفتن شناسنامه بود که با تغییر رویه و قانون‌گذاری و صدور آرای وحدت رویه و ایجاد رویه برای چنین بچه‌هایی هم گرفتن شناسنامه امکان‌پذیر شد.

گروه حقوقی وکلای موسسه حقوقی مهرپارسیان به بررسی چگونگی گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع، پرداخته است.

سوالات مهم در خصوص گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع

1. رابطه نامشروع چیست؟
2. بچه نامشروع به چه کسی گفته می‌شود؟
3. شناسنامه گرفتن وظیفه چه اشخاصی می‌باشد؟
4. گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع چگونه اشت؟
5. در صورت انکار مرد چگونه می‌توان به بچه نامشروع شناسنامه گرفت؟
6. بهترین وکیل در خصوص گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع چه وکیلی است؟

رابطه نامشروع چیست؟

رابطه نامشروع، رفتاری است که در مقابل رابطه مشروع بین زن و مرد محرم قراردارد.

درواقع رابطه نامشروع به روابط زناشوئی خارج از نهاد ازدواج و بنیان خانواده بین زن و مرد نامحرم گفته می‌شود که علاوه بر اینکه در صورت وجود شرایط جرایم حدی، ممکن است شخص به حد محکوم شود دارای مجازات تعزیری نیز می‌باشد.

در همین خصوص ماده 637 قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات با عنوان مصادیق رابطه مشروع را چنین تعریف نموده است:

ماده 637 قانون مجازات اسلامی

هرگاه زن و مردی که بین آنها علقه (عقد) زوجیت نباشد و مرتکب روابط نامشروع یا عمل منافی عفت از قبیل تقبیل (بوسیدن) یا مضاجعه (درآغوش گرفتن) غیر از زنا (همبستر شدن دو نامحرم) شوند به شلاق تا 99 ضربه محکوم خواهند شد اگر عمل با عنف (زور، خشونت) و اکراه (اجبار) باشد فقط اکراه کننده تعزیر می گردد.

بچه نامشروع به چه کسی گفته می‌شود؟

بچه‌هایی که از روابط زن و مرد نامحرم متولد می‌شوند بچه نامشروع گفته می‌شود.

همان‌طور که بیان شد رابطه نامشروع به روابط مادون زنا (کمتر از رابطه جنسی)، بین زن و مرد نامحرم گفته می‌شود. بنابراین رابطه‌ای که سبب متولد شدن بچه نامشروع می‌شود، از مصادیق ماده 637 قانون مجازت نمی‌باشد.

بچه نامشروع حاصل از رابطه بین مرد و زن نامحرم می‌باشد، که یا با رضایت طرفین حاصل شده است یا زنای به شبه.

بنابراین بچه‌هایی که از طریق رابطه زناشوئی بین زن و مرد نامحرم (زنا) و خارج از چارچوب ازدواج و خانواده متولد می‌شوند، بچه نامشروع (ولدالزنا) نامیده می‌شوند.

همچنین اگر مردی با تصور به این‌که این زن همسر خود اوست، نزدیکی کند و در نتیجه این نزدیکی منجر به باردارشدن  زن گردد، فرزند حاصل را ولد الشبهه می‌نامند.

با توجه به توضیحات ذکر شده بچه نامشروع به کودکی گفته می‌شود که ناشی از رابطه اول باشد و احکام ولدالزنا بر آن جاری می‌گردد.

لذا بچه متولد شده از زنای به شبهه چون ناشی از جهل متولد می‌شود نامشروع می‌باشد اما احکامی که بر چنین بچه‌ای جاری می‌گردد با بچه ناشی از زنا  متفاوت است.

شناسنامه گرفتن وظیفه چه اشخاصی می‌باشد؟

بر اساس قانون ثبت‌ احوال گرفتن شناسنامه، در ابتدا وظیفه و تکلیف پدر می‌باشد. اما در مواردی که پدر غیبت داشته است یا نتواند اقدام به دریافت شناسنامه برای طفل ننماید، این وظیفه بر عهده مادر قرار می‌گیرد.

در همین خصوص ماده 16 قانون ثبت احوال بیان می‌دارد:

‌ماده 16 – اعلام و امضاء سند ثبت ولادت به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:

• پدر.
• مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.
• مادر یا جد پدری که از طرف دادگاه به سمت ولایت انتخاب شده باشد.
• وصی یا قیم یا امین.
• اشخاصی که قانوناً عهده‌دار نگهداری طفل می‌باشند.
• متصدی یا نماینده مؤسسه‌ای که طفل به آنجا سپرده شده است.
• صاحب واقعه که سن او از 18 سال تمام به بالا باشد.

‌در صورتی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق‌پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک و طرف غائب تنظیم خواهد شد.

‌اگر مادر اعلام‌ کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.

گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع چگونه اشت؟

بچه‌های حاصل از روابط نامشروع اکثرا برای دریافت شناسنامه با مشکل مواجه هستند این بچه‌ها که بچه‌های تک والد گفته می‌شوند، اکثرا پدر منکر رابطه با مادر می‌شود و اقدام به گرفتن شناسنامه به چنین کودکانی نمی‌کند.

این بچه‌ها با توجه به اینکه برای گرفتن شناسنامه گواهی ولادت را پزشک یا ماما امضا می‌کنند و نسبت مادرشان مشخص است.

قانون ثبت احوال گرفتنن شناسنامه را ابتدا وظیفه پدر می‌داند. اما بچه‌های نامشروع مصداق بند2 ماده 16 قانون ثبت‌احوال می‌باشند.

یعنی مادر می‌تواند اقدام به دریافت شناسنامه به بچه نماید و براساس ماده 19 و 17 قانون ثبت ‌احوال به جای نام پدر نام فرضی گذاشته می‌شود.

ماده 17 – هرگاه ابوین طفل معلوم نباشد سند یا نام خانوادگی آزاد و نامهای فرضی در محل اساسی ابوین تنظیم می‌گردد.

تصحیح اسامی فرضی یا‌تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه موضوع ماده 1273 قانون مدنی با حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگی‌طبق احکام مربوط به نام خانوادگی اصلاح خواهد شد.

‌موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.

‌ماده 19 – ماما یا پزشکی که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه آن به ثبت احوال‌محل در مهلت اعلام می‌باشد.

در صورت انکار مرد چگونه می‌توان به بچه نامشروع شناسنامه گرفت؟

بسیاری از افراد اگر رابطه ای با جنس مخالف خود داشته باشند را انکار می‌کنند و از گرفتن شناسنامه به بچه در نتیجه چنین رابطه‌ای خودداری می‌کنند.

در خصوص فرزند متولد شده از رابطه نامشروع که پدر منکر شود، قانون مدونی (نوشته شده) وجود ندارد، اما در این خصوص رای وحدت رویه که در حکم قانون می‌باشد وجود دارد.

در این صورت زن می‌تواند با مراجعه به مراجع قضائی و با طرح دعوا اثبات نسب، پس از اثبات رابطه پدر و فرزندی، مرد را ملزم به گرفتن شناسنامه نماید.

رأی شماره 617ـ 1376.4.3
‌رأی وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور

‌به موجب بند الف ماده یک قانون ثبت احوال مصوب سال 1355 یکی از وظایف سازمان ثبت احوال ثبت ولادت و صدور شناسنامه است و مقنن در‌این مورد بین اطفال متولد از رابطه مشروع و نامشروع تفاوتی قائل نشده است.

تبصره ماده 16 و ماده 17 قانون مذکور نسبت به مواردی که ازدواج پدر‌ و مادر به ثبت نرسیده باشد و اتفاق در اعلام ولادت و صدور شناسنامه نباشد یا اینکه ابوین طفل نامعلوم باشد تعیین تکلیف کرده است.

در‌ مواردی که طفل ناشی از زنا باشد و زانی اقدام به اخذ شناسنامه ننماید با استفاده از عمومات و اطلاق مواد یاد شده و مسأله 3 و مسأله 47 از موازین‌قضائی از دیدگاه حضرت امام خمینی رضوان الله تعالی علیه، زانی پدر عرفی طفل تلقی و نتیجه کلیه تکالیف مربوط به پدر از جمله اخذ شناسنامه بر‌عهده وی می‌باشد.

حسب ماده 884 قانون مدنی صرفا موضوع توارث بین آنها منتفی است ولذا رأی شعبه سی ام دیوان عالی کشور که با این نظر‌ مطابقت دارد به نظر اکثریت اعضاء هیأت عمومی دیوان عالی کشور که با این نظر مطابقت دارد .

به نظر اکثریت اعضاء هیأت عمومی دیوان عالی کشور‌موجه و منطبق با موازین شرعی و قانونی تشخیص می‌گردد.

این رأی با ستناد ماده واحده قانون مربوط به وحدت رویه قضائی مصوب تیرماه سال1328 برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاهها در موارد مشابه لازم الاتباع است.

بهترین وکیل در خصوص گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع چه وکیلی است؟

بهترین وکیل در خصوص گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع، وکیلی است که علاوه بر علم و دانش کافی در زمینه ثبت احوال و خانواده و اثبات نسب، به صورت تخصصی در این زمینه فعالیت داشته و به دلیل تجربه و سابقه کاری در خصوص گرفتن شناسنامه، به رویه قضائی در این زمینه تسلط کامل را داشته باشد.

در همین راستا موسسه حقوقی مهر پارسیان، جهت ارائه هرگونه مشاوره و پذیرش پرونده در خصوص گرفتن شناسنامه برای بچه نامشروع به شما مخاطبان گرامی معرفی می‌گردد.

گرفتن شناسنامه وظیفه چه فردی است؟ به موجب قانون ثبت احوال گرفتن شناسنامه وظیفه پدر است و در نبود پدر، وظیفه مادر است.

آیا برای کودکان متولد شده از رابطه نامشروع می‌توان شناسنامه گرفت؟ بله می‌توان و به جای نام پدر و مادر، نام فرضی نوشته می‌شود.

تلفن وکیل تخصصی ثبت احوال تهران