قصور پزشکی

در این مقاله به بررسی ماهیت، مصادیق و مرجع صالح رسیدگی به قصور پزشکی در نظام حقوقی ایران خواهیم پرداخت.

قصور پزشک به هر اتفاق ناگواری که در روند درمان برای بیمار رخ می‌ دهد، نسبت داده نمی‌ شود. در حقیقت، قصور و کم­ کاری پزشک در انجام مسئولیت ‌ها و رعایت تعهد هایش به عنوان قصور پزشکی شناخته شده است، به ­تعبیر دیگر قصور پزشکی همان کم­ کاری و کوتاهی پزشک در انجام مسئولیت ‌ها و رعایت تعهد هایش است.

مصادیق قصور پزشکی

مصادیق قصور پزشکی شامل بی مبالاتی، بی احتیاطی و رعایت نکردن موازین قانونی و حرفه­ ای می‌ شوند که به شرح ذیل عبارتند از؛

الف) بی‌ احتیاطی

بی ‌احتیاطی زمانی رخ می‌ دهد که فرد پزشک از حدود وظایف خود سهل‌ انگاری نماید، یعنی این­ که بر اثر بی ‌احتیاطی، در جریان جراحی صورت ‌گرفته ابزاری را در بدن بیمار جا بگذارد و باعث عفونت بدن بیمار شود، این موارد بیشتر توسط پزشکان بی‌ تجربه و یا کم‌ تجربه‌ ای رخ می‌ دهد که تخصص و دانش کافی برای امور مربوطه را ندارند و بر اثر استرس و تنشی که دارند مرتکب این بی ‌احتیاطی می‌ شوند.

ب) بی ‌مبالاتی

بی‌ مبالاتی زمانی رخ می‌ دهد که بر خلاف حالت بی ‌احتیاطی که پزشک بر اثر بی ‌تجربگی مرتکب قصور می‌ شد و به بیمار آسیب وارد می‌ کرد، در حالت بی ‌مبالاتی پزشکی که عمل را انجام می‌ دهد، شخصی متخصص و با تجربه می‌ باشد که در انجام امور پزشکی مرتکب خطا می‌ گردد، این خطا ها می‌ توانند از مقدماتی ‌ترین موارد شروع شوند به این شکل که در انجام مواردی نظیر عمل جراحی، پزشک ابتدا باید آزمایش‌ هایی بر روی بیمار برای آمادگی ‌های قبل عمل انجام دهد. حال اگر پزشک بر اثر غفلت هیچ‌ کدام از این موارد را انجام ندهد و بیمار بر اثر مشکلات پیش‌ آمده فوت نماید این ناشی از بی‌ مبالاتی می‌ باشد.

شایع­ ترین قصور پزشکی

آنچه که در عمل شایع و متداول بوده و می­توان به عنوان نمونه ­های مبتلا به شکایت از قصور پزشکی بیان کرد، به شرح ذیل عبارتند از؛

• قصور پزشکی در جراحی زیبایی؛ مانند پروتز سینه یا لیفت ران و غیره که نتایج غیرقابل جبرانی را نیز به بار می­ آورد.
• قصور پزشکی در جراحی بینی؛ در عمده موارد آنچه که مورد شکایت بیماران می­ باشد، از بین رفتن حس بویایی ایشان یا از بین رفتن فرم و شکل و حالت بینی یا تنگی نفس آن ها می­ باشد.
• قصور پزشکی در سقط جنین؛ به ­خصوص در موارد غیر قانونی که علاوه بر تخلف و جرم بودن آن، مسئولیت بر پزشک از این حیث بار می­ شود که به دلیل کوتاهی و خطای پزشکی که داشته، جان مادر نیز به خطر افتاده که در بیشتر مواقع منجر به فوت مادر شده است.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

افراد شاغل در حرفه ­های پزشکی

طبق آئین­ نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه­ ای شاغلین حرفه ­های پزشکی و وابسته در سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران حرفه ‌های وابسته به امور پزشکی موضوع قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل عبارتند از؛

• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ علوم آزمایشگاهی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ بیوتکنولوژی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ رادیولوژی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ بیو ‌رادیولوژی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ رادیو تراپی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ پرستاری،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ مامایی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ اطاق عمل،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ هوشبری،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ داروسازی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ تغذیه،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ مبارزه با بیماری ­ها،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ بهداشت خانواده،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر شاغل در رشته‌ بهداشت کار دهان و دندان،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر دانشکده بهداشت،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته ‌های مختلف توان بخشی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته فیزیوتراپی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته بیوشیمی پزشکی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته خدمات اجتماعی و مددکاری و علوم پایه ‌پزشکی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته روانپزشکی بالینی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته کایرو پراکتیک،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته روانشناسی بالینی و کودکان استثنایی،
• فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته ژنتیک پزشکی،
• سایر حرفه‌ های وابسته به امور پزشکی که ‌فعالیت آنان نیاز به اخذ مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دارد.

مرجع صالح رسیدگی به قصور پزشکی

1. دادسرای انتظامات پزشکی؛ در سازمان نظام پزشکی، به ­عنوان مرجع قانونی تخلف­ های پزشکی شناخته شده است.
2. محاکم عمومی دادگستری هم هنگامی که پزشکان قصوری مرتکب شوند، به ­عنوان مرجع رسیدگی دعاوی پزشکی به حساب می‌ آید.
3. شورای حل اختلاف مخصوص امور بهداشت و درمان هم کار بررسی قصور پزشکی را بر عهده دارد. البته این در صورتی است که دیه قصور پزشکی کمتر از ۵ میلیون تومان باشد.

4. سازمان تعزیرات حکومتی؛ طبق قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام از قصور زیادی نام برده است که مهمترین تخلف­ ها عبارتند از؛

• ایجاد مؤسسه ­های پزشکی غیر مجاز توسط اشخاص فاقد صلاحیت از نظر تخصصی جرم بوده و متخلف به مجازات­ های زیر محکوم می‌ گردد،
• ایجاد مؤسسه پزشکی توسط افراد متخصص بدون پروانه کار جرم،
• خودداری بیمارستان ‌ها از پذیرش و ارائه خدمات اولیه لازم به بیماران اورژانس جرم محسوب می­ شود،
• ایجاد و یا ارائه خدمات مازاد بر احتیاج به منظور سود جویی و یا دخل و تصرف در صورت حساب و دریافت اضافه از نرخ های اعلام شده از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و آمـوزش پزشکی جرم محسوب شده است.

5. دادگاه انقلاب؛ طبق قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334، به تمامی قصور ذیل صالح به رسیدگی است که عبارتند از؛

• خودداری از ارائه خدمات پزشکی،
• دخالت در امور پزشکی و دارویی،
• واگذاری و اداره موسسه پزشکی به غیر بدون مجوز قانونی،
• اشتغال امور مربوط به پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و… بدون داشتن پروانه رسمی،
• تأسیس موسسه پزشکی دندانپزشکی، داروسازی و… بدون داشتن پروانه رسمی،
• بهره­ برداری غیر مجاز پروانه امور مربوط به پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و…

چگونگی اثبات قصور پزشک

شرایط احراز و اثبات قصور پزشکی توسط کمیسیون پزشکی بررسی می‌ شود و حکم قضایی او را به مجازات معینی محکوم خواهد کرد.

برائت از قصور پزشکی

دریافت برائت یا رضایت نامه، پیش از انجام عمل جراحی از ولی بیمار انجام می‌ شود که طبق آن اگر پزشک همه‌ جوانب را رعایت کند، مسئولیتی به عهده وی نخواهد بود و اگر بیمار مدعی است که پزشک موارد لازم را رعایت نکرده است باید در دادگاه اثبات کند.

قصور منجر به فوت بیمار

گاهی بیماری به علت قصور پزشک فوت می‌ کند، در این حالت نزدیکان او می‌ توانند علیه پزشک شکایت کنند و در این حالت پزشک باید در جلسات دادگاه شرکت کند، پزشکی قانونی و کمیسیون پزشکی با بررسی پرونده پزشکی بیمار، شرایط او و عملکرد پزشک، نظر خود را به دادگاه ارائه می‌ دهند. با این وجود اگر قصور پزشکی منجر به فوت بیمار شود، دیه کامل به او تعلق می‌ گیرد و این کمترین حد مجازات تعیین شده برای پزشک خواهد بود.

مجازات قصور پزشکی

پس از اثبات قصور پزشکی که میزان آن بستگی به نوع و میزان آسیب و عارضه‌ ای که بیمار دچار آن شده دارد و در بعضی از موارد باتوجه به نوع قصور و شدت آن، تخلف انتظامی پزشک مطابق با قوانین سازمان نظام پزشکی مورد رسیدگی قرار می‌ گیرد، پزشک به یکی از مجازات ­های ذیل محکوم می­ گردد؛

•  پرداخت دیه،
• علاوه بر پرداخت دیه به توبیخ کتبی به همراه درج در پرونده.

حکم قصور پزشکی منجر به فوت بیمار

1- حکم قصور پزشکی منجر به فوت بیمار به شرح ذیل عبارتند از؛

• پرداخت دیه کامل یا به میزان تقصیر،
• و شاید محکومیت به حبس.

2- حکم قصور پزشکی در صورتی ‌که قتل غیرعمد به ‌واسطه بی ‌احتیاطی یا بی ‌مبالاتی یا اقدام به امری که در آن مهارت نداشته، به شرح ذیل عبارتند از؛

• پرداخت دیه کامل یا به میزان تقصیر،
• و محکومیت مرتکب به حبس از 1 تا 3 سال.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.