اثبات اعسار از هزینه دادرسی

امروز با موضوع اثبات اعسار از هزینه دادرسی با شما همراه هستیم.

هزینه دادرسی سرسام آور باعث می‌شود تا شما از پیگیری شکایت و دعوای خود منصرف شوید و به کل اقدام به اقامه حق خود و مطالبه ننمایید از این رو قانونگذار ما پیش بینی نموده است که افراد می توانند با اثبات اعسار خود را از پرداخت هزینه دادرسی در دعاوی معاف نمایند.

راهکارهای اثبات اعسار در قانون و رویه عملی دادگاه‌ها تفاوت چندانی ندارد اما به هر حال ما با توجه به پرسش شما مخاطبان گرامی تصمیم گرفتیم تا در این مقاله رویکردی ویژه داشته باشیم به بحث اثبات اعسار از هزینه دادرسی و راهکارهایی که بتواند شما را به مقصود برساند.

شرایط اعسار از هزینه دادرسی

برابر ماده ۵۱۳ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی شخص معسر از پرداخت هزینه دادرسی معاف است.
وفق ماده فوق شخص موثر می‌تواند از وکیل معاضدتی برخوردار شود.

وفق ماده ۵۵ از قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی شخص موثر از پرداخت هزینه نشر آگهی برای ابلاغ اخطاریه به خوانده مجهول المکان معاف است و این هزینه را دولت می‌پردازد‌.

راه‌های کم کردن مجازات و حبس

شخص موثر ممکن است به تشخیص دادگاه به طور کلی یا جزئی از پرداخت حق الزحمه کارشناس دادگستری معاف شود این معافیت قطعی نیست بلکه بستگی به تصمیم دادگاه دارد تبصره های ۲ و ۳ و ۴ از ماده ۲ تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری این مقرره را مشخص کرده است.

فرد معسر از پرداخت خسارت احتمالی برای صدور قرار تامین خواسته یا دستور موقت و همچنین از سپردن تامین دعوای واهی یا تأمین اتباع بیگانه معاف نیست.

دادخواست اعسار از چه افرادی پذیرفته است؟

هر کسی نمی تواند به ادعای این که دچار اعسار می‌شود به دادگاه دادخواست اعسار دهد. کسی می‌تواند ادعای اعسار کند که بدهکار باشد، اقامه دعوی از طرف مدعی و طلبکار علیه او شود، ادعای (اعسار) وی ثابت و حکم به نفع طلبکار صادر شود، رأی قطعی بر محکومیت بدهکار و اجرائیه از طرف دادگاه صادر شود.
بعد از تحقیق شرایط یاد شده، مدعی اعسار می تواند با ارایه دادخواست در پی اثبات آن باشد.

معسر کسی است که جهت پرداخت هزینه دادرسی و دیون خود یا مالی ندارد یا اگر مالی دارد، موقتاً به آن دسترسی ندارد.
اعسار از دو جنبه اعسار پرداخت هزینه دادرسی و اعسار در پرداخت دیون (محکوم به) قابل بررسی است.
طرح دعوی در دادگستری مستلزم پرداخت هزینه‌هایی است که در قانون مشخص شده است، از جمله هزینه تمبر، دستمزد کارشناس، هزینه اجرای قرار معاینه، تحقیقات محلی و… .

وکیل تخصصی اعسار

هرچند هزینه دادرسی یکی از راه‌های جلوگیری از طرح دعاوی واهی و نیز مانع از ازدحام بی مورد در محاکم (دادگستری) است، اما از طرف دیگر نمی‌توان آن را منع و سدی در مقابل احقاق حق مردم قرار داد.

به این دلیل قانونگذار با تصویب قوانین مختلف از جمله قانون اعسار در این خصوص، راه دسترسی همگان به قانون و عدالت را هموار کرده است؛ به این نحو که افرادی که خود را صاحب حق می‌دانند اما توان و تمکن مالی طرح دعوی در دادگستری را ندارند، می‌توانند با استفاده از این قانون به حق خود برسند.

وکیل الزام زوج به طلاق

اعسار در محکومیت‌های مالی و جزایی یا همان اعسار در پرداخت دیون عبارت از آن است که به موجب حکم دادگاه حقوقی یا حکم دادگاه کیفری در امر جزایی، شخص به پرداخت وجه، مال یا جزای نقدی در حق دیگری محکوم شود اما توانایی و تمکن پرداخت آن را نداشته باشد.

به این دعوا (اعسار) خارج از نوبت رسیدگی می‌شود و مرجع رسیدگی به آن نیز دادگاهی است که به دعوی اصلی رسیدگی می‌کند. در مورد محکومیت اوراق اجرایی نیز دادگاه محل اقامت مدعی اعسار صلاحیت رسیدگی دارد.
اثبات اعسار از هزینه دادرسی

اعسار مطلق و نسبی

اعسار به دو صورت مطلق و نسبی محقق می‌شود؛ اعسارمطلق وقتی است که شخص به طورکامل از پرداخت محکوم به یا هزینه دادرسی عاجز و ناتوان بوده و یا درحال حاضر هیچ‌گونه دسترسی به اموال و دارایی خود ندارد. خواه یکجا باشد و خواه به صورت اقساط.

چنانچه فرد به طور یکجا و یک باره تمکن پرداخت محکوم به و یا هزینه دادرسی را نداشته باشد ولی قادر به پرداخت قسطی آن باشد گفته می شود که معسرنسبی است.

برای اثبات ادعای اعسار، مدعی باید حداقل چهار شاهد به دادگاه معرفی کند و شهود می بایست از وضع معیشتی و زندگی او مطلع باشند.

چگونگی رسیدگی به دعوی اعسار

دعوی اعسار به دو طریق طرح دعوی اعسار از طریق دادخواست جداگانه مطرح می‌شود.
به محض وصول دادخواست اعسار، مدیر دفتر ظرف دو روز پرونده را به نظر قاضی می‌رساند تا چنانچه قاضی شهادت شهود را در دادگاه ضروری بداند، طرفین دعوا همراه با شهود در دادگاه حاضر شوند.

در هر صورت، شهود باید از وضعیت مالی و زندگانی مدعی اعسار و نیز مشخصات، شغل و وسیله امرار معاش وی آگاه باشند و در حضور قاضی با سوگند شهادت دهند.
معافیت از هزینه دادرسی، برای هر دعوی به طور همزمان علیه یک نفر مطرح شود که در این صورت قبولی اعسار در یک دعوی در دعاوی دیگر نیز قابل استفاده است.
حکم اعسار در تمام مراحل رسیدگی به یک پرونده قابل استفاده است مگر آنکه مدعی اعسار در جریان رسیدگی متمکن (دارا) شود که در این صورت موظف به پرداخت هزینه دادرسی است.
اثبات اعسار از هزینه دادرسی

نحوه اعتراض به حکم اعسار از محکوم به

نتیجه اعسار از دو حالت خارج نیست؛ یا دادگاه دلایل اعسار را کافی ندانسته، حکم بر قبول اعسار می‌دهد و یا اینکه دادگاه دلایل اعسار را کافی ندانسته حکم به رد اعسار می‌دهد.

در هر دو صورت طبق مقررات آیین دادرسی مدنی که اخیراً تصویب شده است، حکم رد یا قبولی اعسار قابل رسیدگی در مرحله تجدید نظر بوده و به هیچ وجه قابل رسیدگی در دیوان عالی کشور نیست.

مجازات‌های مربوط به بحث اعسار

اگر ادعای اعسار در مورد محکوم به باشد و مدعی اعسار نتواند ادعای خود را ثابت کند، دادگاه ضمن رسیدگی رد تقاضای اعسار، وی را به پرداخت وجوه مخارج رسیدگی به دعوی اعسار معادل دو برابر مخارج معمولی و حق الوکاله وکیل محکوم می‌کند.

این محکومیت در مورد اعسار اوراق اجراییه ثبت اسناد نیز قابل اجراست.

مشاوره حقوقی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

در صورت مشاهده تخلف های زیر، مدعی اعسار به مجازات حبس محکوم خواهد شد:
بعد از صدور حکم اعسار معلوم شود که مدعی اعسار به دروغ خود را معسر اعلام کرده است.
بعد از قبولی اعسار معلوم شود که شهود به دروغ شهادت داده‌اند؛ در این حالت شهود نیز به حبس محکوم می‌گردند.
بعد از صدور حکم اعسار، معسر دارای مالی شده ولی همچنان خود را معسر قلمداد می‌نماید.
شخصی با مدعی اعسار تبانی نموده و خود را برخلاف واقع طلبکار او معرفی نماید. در این حالت طلبکار قلابی نیز به حبس محکوم خواهد شد.
اثبات اعسار از هزینه دادرسی

مستثنیات دین یعنی چی؟

منزل مسکونی متناسب با شأن مدیون در حالت اعسار او.
اثاثیه و وسایل مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری شخص مدیون و افراد تحت تکفل وی ضروری است.
آذوقه موجود به قدر احتیاج شخص مدیون و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه را ذخیره می‌کنند.
کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق درخور شان آن‌ها
ابزار و وسایل کار کسبه، پیشه‌ وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم می‌باشد.
تلفن مورد استفاده مدیون
مبلغی که بابت اجاره بها به موجر می‌پردازد، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌بها بدون آن موجب تنگدستی گردد و منزل اجاره‌ای، مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.

نحوه طرح دعوای اعسار از سوی محکوم علیه

مطابق قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی۱۳۹۴، مدیون می تواند طی دو مرحله دادخواست اعسار خود را مطرح نماید.
تقدیم دادخواست اعسار در مهلت سی روز

در صورتیکه مدیون که محکوم به پرداخت بدهی شده باشد، ظرف سی روز پس از ابلاغ اجراییه، ضمن ارایه صورت کلیه اموال خود، دعوای اعسار خویش را اقامه کرده باشد، حبس نمی‌شود، مگر آنکه مدیون دعوای اعسار خود را پس بگیرد.

اثبات نسب

تقدیم دادخواست اعسار خارج از مهلت یک ماه:
چنانچه محکوم، خارج از مهلت سی روزه مقرر دعوای خود را بخواهد مطرح کند، اگر خواهان (طلبکار) آزادی وی را بدون گرفتن تأمین بپذیرد و یا محکوم بنا به تشخیص دادگاه، کفیل یا وثیقه معتبر و معادل بدهی ارایه نماید، دادگاه با صدور قرار قبولی وثیقه یا کفیل تا روشن شدن وضعیت اعسار از حبس محکوم خودداری می‌نماید و در صورت بودن در حبس او را آزاد می‌کند.

در صورت رد دعوای اعسار به کفیل یا وثیقه گذار ابلاغ می‌شود که ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ واقعی، نسبت به تحویل محکوم اقدام نمایند در غیر اینصورت به دستور دادستان یا رییس دادگاه، نسبت به برداشت هزینه ها و بدهی از مبلغ وثیقه یا وجه الکفاله اقدام می‌شود.
اثبات اعسار از هزینه دادرسی

طرح دادخواست اعسار از محکوم‌به قبل از صدور حکم

در دعوای مطالبه مهریه معمولا دادگاه حکم به نفع زوجه صادر و زوج را مکلف به پرداخت مهریه می‌کند. بعد از آن زوج دادخواست اعسار به دادگاه تقدیم می‌کند و با توجه به ناتوانی مالی، درخواست تقسیط مهریه می‌دهد که دادگاه به این درخواست رسیدگی می‌کند و با در نظر گرفتن شرایط و دلایل، مهریه را قسط‌ بندی می‌کند. حالا فرض کنید زوج منتظر صدور حکم نشود و برای صرفه‌جویی در وقت پیش از آنکه حکم به نفع زوجه و به ضرر خودش صادر شود، دادخواست اعسار و تقسیط مهریه بدهد.