رجوع از بذل مهریه

بهترین وکیل در امور خانواده در این نوشتار به بررسی رجوع از بذل مهریه پرداخته است.

چنانچه در این زمینه نیازمند اخذ مشاوره هستید با شماره تماس های مندرج در سایت تماس حاصل فرمائید.

بررسی ماهیت، شرایط بخشش، شرایط رجوع از مابذل مهریه در نظام حقوقی ایران

طبق قانون مدنی ایران مهر عبارت است از؛ مال معین یا چیزی که جایگزین مال باشد و هنگام عقد نکاح از طرف زوج به زوجه داده می­ شود یا مرد متعهد می­ شود آن را پرداخت کند و به مجرد عقد زوجه مالک مهر می­ شود و می­ تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. در شریعت اسلام نکاح بدون مهر نیست مگر آنکه زوجه مهریه­ اش را به شوهر هبه یا ذمه او را بری کند، به­ تعبیر دیگر مهریه از حقوق زوجه بر زوج است که می‌ تواند آن را بذل کند که سبب اسقاط آن می­ شود و اغلب زنان تمام یا بخشی از مهریه خود را به شوهرشان بذل می­ کنند تا شوهر نیز در مقابل با قبول بذل مهریه، همسر خود را طلاق بدهد.

متاسفانه با افزایش بی رویه میزان مهریه­ ها و سست شدن پایه­ های اعتقادی و اخلاقی در میان جوانان و افزایش بی­ رویه آمارهای طلاق در کشور بذل مهریه از سوی زوجه تبدیل به یک واقعیت مهم اجتماعی و ابزاری برای رهایی از تنگناهای زندگی زناشوئی شده است.

گاه نیز زوجه به مهریه بذل شده رجوع می ­نماید، که این امر منوط به وجود شرایطی چون عدم اسقاط حق رجوع، عدم پایان مدت عده، نوع بذل مهریه (هبه یا ابراء) تا این امکان برای زوجه فراهم شود.

مهریه

در حقیقت مهر یا مهریه مالی است که زوج به هنگام ازدواج، برای پرداخت به زوجه بر عهده می‌ گیرد. مهریه حق زوجه است و او می‌ تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند، این حق پس از فوت زوجه به ورثه او می‌ رسد و آنان می‌ توانند آن را از زوج مطالبه نمایند.

نکته: قرآن کریم به مردان توصیه می‌ کند، زنان را با رضایت کامل پرداخت کنند و حق ندارند در صورت دل زدگی، زوجه را آزار دهند تا از مهریه خود صرف نظر کند یا بخشی از آن را بازگرداند.

مهر السنه

طبق قانون مدنی تعیین میزان مهر منوط به، تراضی طرفین است و محدودیتی در این خصوص در قانون پیش­ بینی نشده است، ولی ملاک حداقلی آن مهرالسنه است و میزان مهریه در سنت که به مهر السنه مشهور است، 500 درهم تعیین شده است.

اقسام مهریه از جهت پرداخت

با استقرار مهریه در مالکیت زوجه، وی می­ تواند آن را مطالبه کند و اقسام مهریه از جهت پرداخت به­ شرح ذیل عبارتند از؛

• عندالمطالبه

مهریه حال باشد یا موجل، عندالمطالبه است و در این فرض اگر مهریه موجل باشد با سررسید حق مطالبه محفوظ است، یعنی به اراده زوجه و به محض مطالبه وی، زوج موظف به پرداخت مهریه است.

• عندالاستطاعه

در این قسم از مهریه، وصول مهریه منوط به اثبات استطاعت زوج است، یعنی مرد زمانی­ که توانایی مالی پرداخت مهریه را داشته باشد، مهریه زوجه را بپردازد.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

انواع مهریه

مهریه را می ­توان به 3 نوع ذیل دسته­ بندی نمود؛

نوع اول – مهرالمسمی

مهر المسمی مهری است که زوجه و شوهر قبل از انعقاد عقد نسبت به مقدار و میزان آن توافق نموده و آن را در عقد ذکر می‌ کنند یا پس از عقد بر روی مقدار معینی توافق می‌ کنند. مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن ها شود مشخص باشد نه اینکه چیز گنگ و مبهمی باشد.

• شرایط مهرالمسمی

مهر المسمی بایستی دارای شرایطی به شرح ذیل باشد؛

• دارای ارزش مالی و اقتصادی باشد،
• قابل تملک و نقل و انتقال باشد،
• مشخص و معلوم باشد،
• معین و تصریح شده باشد،
• دارای منفعت عقلایی و مشروع باشد،
• شوهر قدرت تسلیم مهریه را داشته باشد.

نوع دوم – مهرالمثل

هر وقت موقع جاری شدن عقد دائم راجع به مهریه توافق نشده یا اینکه مهریه تعیین شده باطل باشد ولی عمل زناشوئی بین زوجین صورت گرفته باشد، در این حالت بر اساس عرف و عادت محل و وضعیت خاص زوجه مثل: خانواده، تحصیلات، سن، شغل و امثال آن مهریه‌ ای هم‌ شان زنان مشابه وی تعیین می‌ گردد که به این نوع مهریه، مهرالمثل می‌ گویند یعنی مهریه‌ ای معادل زنان مثل او برای زوجه تعیین می­ شود.

نوع سوم – مهرالمتعه

هر وقت در عقد نکاح مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زوجه خود را طلاق دهد، او مستحق مهرالمتعه است.

تفویض مهر

اگر در عقد تعیین مهر به یکی از زوجین یا شخص ثالثی واگذار شود صحیح است و به آن تفویض مهر گویند که در این حالت زوجه نمی‌ تواند مهری بیش از مهرالمثل تعیین کند.

طلاق

طلاق برهم زدن عقد و پیوند نکاح با صیغه مخصوص است. طلاق اگر چه در اسلام عملی مشروع و جایز قلمداد شده، اما بر پایه روایت­ های منفورترین حلال نزد خداوند به شمار می‌ رود و جزء ایقاعات است، یعنی بر خلاف ازدواج، یک عمل حقوقی یک­ جانبه است و تنها از سوی زوج انجام می‌ شود.

ارکان طلاق

طلاق دارای 4 رکن اساسی به شرح ذیل است؛

• طلاق­ دهنده،
• طلاق­ گیرنده،
• جاری کردن صیغه طلاق،
• استشهاد.

صیغه طلاق

طلاق به­ شرطی معتبر است که به­ صورت عربی بیان شود و صیغه مخصوصه برای ازاله قید نکاح باشد، به­ تعبیر دیگر به غیر عربی واقع نمی شود و با اشاره هم واقع نمی شود مگر کسی که عاجز است از حرف زدن باشد.

استشهاد

این شرط عبارت است از؛ شاهد گرفتن دو یا چند نفر مرد عادل بر وقوع طلاق.

کیفیت شهادت برای طلاق

کیفیت شهادت به یکی از 3 شکل ذیل انجام می شود؛

• یا به صورت استماع صیغه و شنیدن آن،
• یا شناختن اجمالی 2 طرف،
• یا حضور هم زمان در هنگام طلاق.

اوصاف شاهد

شرط صحت شهادت شهود به شرح ذیل عبارتند از؛

1. مرد باشند،
2. عادل باشند.

نکته: منظور از شرط عادل بودن، کسی است که تقوی پیشه کند و از مرتکب شدن گناهان کبیره و اصرار بر جرائم صغیره پرهیز نماید.

دلیل مشروع­ بودن طلاق

طبق دیدگاه فقهی علماء مسلمان علت جایز و مشروع بودن طلاق با وجود منفور بودنش در اسلام، این است که؛ ازدواج فقط امری اعتباری و قراردادی نیست، چرا که پیوندی طبیعی است که بر پایه علاقه و محبت طرفین ازدواج استوار می‌ شود و از این‌ جهت الزام‌ بردار نیست، به­ تعبیر دیگر نمی‌ توان 2 نفر را وادار کرد که یکدیگر را دوست داشته باشند و در کنار هم زندگی کنند.

حق طلاق

طبق شریعت اسلام و قانون مدنی طلاق در اختیار زوج است، و زوجه جز در موردی که وکالت طلاق از شوهرش داشته باشد، نمی‌ تواند شوهر خود را طلاق دهد.

اعتبار حق طلاق مرد از دیدگاه استاد مطهری

بنا بر نظر استاد شهید مرتضی مطهری، علت این­ مسئله که شرع و قانون حق طلاق را به زوج داده است، به تفاوت روان شناختی زوجه و مرد باز می‌ گردد. زیرا که علاقه و محبت اصیل و واقعی زوجه به زوج، به صورت واکنشی است، یعنی طبیعت زوجه به‌ گونه‌ ای است که زمانی به مردی علاقه مند می‌ شود که مرد به او علاقه نشان داده باشد، پس بنابراین علاقه زوجه به همسرش معلول علاقه زوج به همسرش است. استاد از این سخن نتیجه چنین می‌ گیرد که، وقتی مردی نسبت به همسرش بی‌ علاقه می‌ شود، زندگی زناشویی از نظر طبیعی مرده است و از این‌ رو دلیلی برای ادامه آن وجود ندارد، اما وقتی­ که زوجه نسبت به شوهرش بی‌ علاقه می‌ شود، شوهر می‌ تواند با ابراز محبت به زوجه، او را به خود علاقمند کند.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

 شروط طلاق به تقاضای زوج

برای تحقق طلاق به تقاضای زوج قانون­گذار 4 شرط ذیل را معتبر و ضروری دانسته که عبارتند از؛

• بلوغ،
• عقل،
• اختیار،
• قصد.

نکته: اصل بر این است که متقاضی طلاق­ زوج است، مگر مواردی را که قانون­گذار استثناء کرده باشد.

نکته: تحقق طلاق بدون موافقت دادگاه واقع نمی گردد، اگر کسب موافقت دادگاه را نیز به عنوان رکن پنجم طلاق به شمار آید بی وجه نیست.

شروط طلاق به تقاضای زوجه

برای تحقق طلاق به تقاضای زوجه قانون­گذار 5 شرط ذیل را معتبر و ضروری دانسته که عبارتند از؛

• وجود رابطه زوجیت،
• وجود عقد نکاح دائمی،
• نه موقت،
• پاکی زوجه از حیض و نفاس،
• معین بودن زوجه مطلقه،
• زوجه در طهر غیرمواقعه باشد.

نکته: اگر هنگام طلاق زوجه از حیض و نفاس پاک نباشد، صیغه طلاق باطل است.

نکته: شرط پاک بودن زوجه از حیض و نفاس هنگام طلاق در زن یائسه، زنی که به سن حیض نرسیده است و زن حامله ساقط است.

نکته: طهر غیرمواقعه یعنی شوهر در دوره حیض یا نفاس زن و بعد از آن تا زمان طلاق با او مقاربت نکرده باشد.

انواع طلاق

طلاق با توجه به حق رجوع زوج، به 2 نوع ذیل قابل دسته ­بندی است؛

• طلاق رجعی

طلاقی است که در آن، در زمان عده، زوج می‌ تواند به همسرش رجوع کند، یعنی می‌ تواند بدون عقد ازدواج، او را دوباره همسر خود کند. در این نوع از طلاق، تا وقتی ­که زوجه در عده طلاق است، همه احکام زوجیت، به جز چند استثناء، میان زوجین جاری است.

• طلاق بائن

این نوع از طلاق زوج حق رجوع به زوجه را ندارد، خواه زوجه عده داشته و خواه نداشته باشد، رجوع مرد به او جایز نیست، که خود به 5 دسته ذیل که هر کدام احکام و شرایط  مربوط به­ خود را دارد قابل تقسیم است؛

• طلاق خانمی که بعد از ازدواج همسرش با او آمیزش نشده است،
• طلاق دختری که 9 سالش تمام نشده است،
• طلاق خانم یائسه،
• طلاق خلع،
• طلاق مبارات،
• طلاق برای بار سوم.

طلاق خلع

طلاق خلع از اقسام طلاق بائن و طلاقی است که در آن زوجه به علت علاقه نداشتن به شوهر، با بخشیدن مهریه یا مال دیگری به او از وی طلاق می‌ گیرد و در آن مرد نمی‌ تواند به زن رجوع کند، یعنی در زمان عده، بدون عقد او را دوباره همسر خود کند. البته در طلاق خلع، در زمان عده، زوجه می‌ تواند از بخشش خود منصرف شود، که در این صورت مثل طلاق رجعی، شوهر می‌ تواند به او رجوع کند.

طلاق مبارات

طلاق مبارات از اقسام طلاق بائن و نوعی طلاق توافقی است که در آن به جهت عدم علاقه زوجه و زوج به یکدیگر، زن مهریه یا مال دیگری به مرد پرداخت می‌ کند، تا او را طلاق بدهد. در این نوع از طلاق نیز مرد نمی‌ تواند به زن رجوع کند، یعنی در زمان عده، بدون عقد او را دوباره همسر خود کند. البته در طلاق مبارات هم، در زمان عده، زوجه می‌ تواند از بخشش خود منصرف شود، که در این صورت مثل طلاق رجعی، شوهر می‌ تواند به او رجوع کند.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

بذل مهریه

بذل مهریه معنی بخشیدن مهریه و عطا کردن است، در اصطلاح حقوقی دادن مالی به شوهر در ازاء طلاق است، که این مال عوض یا فدیه نامیده می­ شود و طلاق خلع یا مبارات مطرح است، که با بذل یا بخشش مهریه، به دنبال آن رها کردن مرد از تعهد به پرداخت مهریه (بری کردن ذمه شوهر) نوعی معاف کردن مرد از پرداخت مهریه به خواست زوجه برای انجام طلاق است و در واقع این بخشش مهریه می‌ تواند به صورت کلی یا بخشی از مهریه باشد.

لازم­ به­ ذکر است، اگر در توافق نامه طلاق نوشته شود که زوجه تمام یا بخشی از مهریه خود را مقابل طلاق می­ بخشد، این بخشش در صورتی معتبر است که طلاق واقع شود و اگر به هر دلیلی طلاق انجام نشود، بخشش مهریه هم منتفی خواهد بود.

ضرورت کسب اذن ولی­ در بذل مهریه

قانون­گذار کسب اذن پدر را برای بذل مهریه از سوی زوجه ضروری نمی ­داند، ولی دفاتر اسناد رسمی، لزوم کسب اذن ولی زوجه را برای بخشیدن مهریه از سوی وی را شرط ضروری می‌ دانند و اگر برای بذل مهریه، سند عادی تنظیم شود و به امضاء شهود نیز برسد، دفترخانه اسناد رسمی برای ثبت سند عادی بذل مهریه، رضایت ولی زوجه را لازم و ضروری می‌ داند.

انواع بذل مهریه

بطور کلی زوجه به 2 صورت ذیل می‌ تواند مهریه خود را به شوهر ببخشد؛

1. ابراء

در این حالت، زوجه با بخشیدن مهریه خود به مرد، موجب اسقاط تعهد مرد به پرداخت مهریه می‌ شود، چرا که ابراء از اسباب از بین رفتن تعهد می‌ باشد و در صورت ابراء شوهر از پرداخت مهریه، دیگر امکان رجوع زوجه به مهریه وجود ندارد.

2. هبه

به معنی بخشش است هبه معوض به این معنی است که زوجه در ازای انجام یا عدم انجام کاری (مثل طلاق یا صلح) مهریه خود را ببخشد. طبق قانون ثبت هبه باید در دفتر اسناد رسمی ثبت گردد، در غیر این صورت اعتباری نخواهد داشت. مگر اینکه اصالت آن در دادگاه اثبات شود. در هبه مهریه باید عین مال مثل 1 دستگاه خودرو یا 6 دانگ یک خانه باشد و 2 نوع هبه وجود دارد؛

• هبه معوض

1. اگر مهریه هبه معوض شده باشد و عوض هم داده شده باشد، دیگر قابل رجوع نمی‌ باشد.
2. اما اگر هبه مهریه در ازای طلاق باشد، اگر زوجه در دوران عده قصد رجوع از بخشش مهریه کند، از آن جایی که طلاق بائن بوده است با رجوع از بخشش مهریه، انقلابی در نوع طلاق ایجاد می­ شود و طلاق به رجعی تبدیل شده و تا پایان عده مرد می­ تواند به رابطه زوجیت رجوع کند.

• هبه غیرمعوض

به معنی بخشش مهریه بدون عوض و چشم‌ داشتی می‌ باشد که هبه غیرمعوض قابل رجوع می‌ باشد.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

امکان رجوع از بذل مهریه

قانون­گذار در طلاق خلع و مبارات که زوجه در مقابل طلاق مالی به زوج می دهد، برای او این امکان در نظر گرفته است که در مدت عده به آنچه به زوج پرداخته است، رجوع نماید، به­ تعبیر دیگر زوج ه­ایی که مهریه خود را در قبال طلاق و به عنوان عوض بذل می کند، در مدت عده می­ تواند به مهریه خود رجوع کند و آن را مطالبه نماید و اقدام زوجه سبب می­ شود طلاق انجام شده از طلاق خلع به طلاق رجعی تبدیل شود، یعنی طلاقی که در آن زوج در مدت عده حق رجوع به زوجه و زندگی زناشویی را دارد. بنابراین با رجوع زوجه به بذل مهریه زوج هم ممکن است مجدد به زندگی زناشویی رجوع نماید.

مهلت رجوع زوجه به مابذل در طلاق خلع و مبارات

پس از وقوع طلاق خلع یا مبارات، زوجه تا زمانی می­ تواند به مابذل رجوع کند که زوج نیز بتواند در زمان عده به زوجه رجوع نماید، پس بنابراین، اگر رجوع زوجه تا پایان عده وی، به اطلاع زوج نرسد، اثری بر این رجوع مترتب نبوده و در نتیجه زوجه مستحق دریافت مهریه بذل شده نیست.

ماهیت رجوع از بذل مهریه

رجوع زوجه به مابذل در طلاق خلع و مبارات، «حق» محسوب می­ شود، پس بنابراین قابل اسقاط است.

امکان اسقاط حق رجوع زوجه به بذل مهریه

برای جلوگیری نگرانی ناشی از رجوع زوجه به بذل مهریه، بهتر است در توافق­ های­شان قید شود که زوجه حق رجوع خود را به مابذل (مهریه بخشیده شده) اسقاط می­ نماید و منظور از مابذل، چیزی است که زوجه در قبال طلاق بذل نموده و در واقع همان عوض یا مهریه است که در قبال دریافت وکالت در طلاق بذل نماید.

نحوه اثبات هبه در زمان رجوع از بذل مهریه

نحوه اثبات هبه در زمان رجوع از بذل مهریه به 2 حالت ذیل ممکن است که عبارتند از؛

• اگر هبه در قالب سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی تنظیم شده باشد، دیگر نیازی به اثبات هبه در زمان رجوع به مهریه یا رجوع از بذل (هبه) نمی‌ باشد.
• اما اگر بذل در قالب سند عادی بوده باشد، لازم است زن بذل مهریه را در محکمه به اثبات برساند تا بتواند از آن رجوع کند.

طلاق توافقی و بذل مهریه

باور غلطی که در طلاق توافقی وجود دارد این است که، مهریه باید بطور حتم بخشیده شود، در حالی­ که در طلاق توافقی زوجین در خصوص مهریه نیز باید به توافق برسند. این توافق گاه با بخشش کامل و گاه با بخشش بخشی از مهریه همراه می‌ باشد و حتی ممکن است مهریه با توافق طرفین و رضایت شوهر بخشیده نشود، در طلاق توافقی در خصوص روش پرداخت نیز باید توافق شود.

امکان رجوع از بذل مهریه در طلاق توافقی

اگر وقوع طلاق به­ صورت توافقی باشد، زوجه می‌ تواند تنها در دوران عده طلاق، به مهریه رجوع نماید. اگر چه طلاق توافقی به عنوان طلاق خلع و زیر مجموعه طلاق بائن محسوب می‌­ شود، اما زوجه می‌ تواند در دوران عده از بخشش مهریه خود رجوع کرده و دوباره آن را از شوهر خود طلب نماید، که در این صورت، طلاق بائن نیز تبدیل به طلاق رجعی می­ گردد و مرد می‌ تواند در دوران عده رجوع نماید و قصد خود بر تشکیل دوباره رابطه زناشویی را اعلام کند.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

مرجع صلاح رسیدگی به درخواست رجوع از بذل مهریه

طبق قانون مراجع صالح رسیدگی به این درخواست به ترتیب ذیل عبارتند از؛

• دفاتر اسناد رسمی

زوجه به­ منظور رجوع از بذل مهریه باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه تنظیم کننده سند هبه مراجعه و اعلام رجوع از مابذل مهریه نماید.

• دادگاه­ ها

زوجه در صورت نداشتن سند رسمی برای بذل مهریه به منظور طرح درخواست رجوع از مابذل یا مهریه بذل شده به دادگاه محل اقامت خود مراجعه نماید و لازم است زوجه بذل مهریه را در محکمه به اثبات برساند تا بتواند از آن رجوع کند، به­ تعبیر دیگر زوجه موظف است تا با استفاده از ادله اثبات دعوا نشان بدهد که از حق رجوع برخوردار است و این ادله عبارتند از؛

• اقرار،
• سند کتبی،
• شهادت،
• امارات،
• قسم.

آثار ناشی از بذل مهریه

با بذل مهریه توسطه زوجه آثاری که دارای بار حقوقی است، از آن ناشی می­ شود که به شرح ذیل عبارتند از؛

• برائت ذمه زوج،
• سلب حق مطالبه مهریه از زوجه.

امکان بذل مهریه در عقد نکاح موقت

یکی از ارکان ضروری­ صحت و اعتبار عقد نکاح موقت، مهریه است و عدم تعیین مهریه در این نوع از عقد نکاح موجب بطلان آن می­ شود. امکان بذل مهریه در عقد نکاح موقت نیز برای زوجه وجود دارد و او می تواند مهریه خود را بعد تعیین به زوج ببخشد و لازم است که برای بذل مهریه در عقد نکاح موقت به دفاتر اسناد رسمی مراجعه و از آن طریق اقدام شود که به این ترتیب زوجه حق دریافت مهریه خود را به زوج خواهد بخشید.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده ‌های خانواده پیچیدگی ­های زیادی دارند. با بهره ‌گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهر پارسیان می ­توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهر پارسیان، در حوزه دعاوی رجوع از بذل مهریه، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می ­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره در خصوص رجوع از بذل مهریه با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.