داوری خانواده

در بین راه های حل اختلاف خارج از دادگاه که شامل صلح و سازشش، میانجیگری، ارجاع به کارشناس و داوری می‌باشد، نهاد داوری، سابقه‌ای مدون و با راهکارهای عملی بیشتری به نظر می رسد. نقش داوری درقرارداها وحل اختلافات تجاری، برکسی پوشیده نیست. اما اینکه آیا داوری خانواده نیز می‌تواند همانند داوری درقرارداهای تجاری داخلی وبین‌المللی ایفای نقش نماید یا خیر، هنوز مورد مداقه وتحقیق قرارنگرفته است.

بسیارند افرادی چون نگارنده که معتقدند، امکان حل و فصل اختلافات خانواده با داوری خانواده، و میانجیگری در اختلافات خانوادگی امکان پذیر است. اما با توجه به اجرابی نشدن بسیاری از اهداف ارجاع به داوری خانواده در اختلافات خانوادگی یا زمان عقد و ازدواج، نهاد داوری خانواده بسیار غریب مانده وطرفین اختلاف خانواده، به جای ارجاع موضوع به داوری باهزینه‌های کمتر، راه پر پیچ وخم دادگاه خانواده ومشکلات حقوقی آن را به خود هموار نموده و باکمترین اختلافی، چندین پرونده در دادگاه خانواده ودادسرا، تشکیل می دهند که بنا به تجربه ثابت شده است معمولا بدون اخذ نتیجه خاصی ازادامه پرونده انصراف داده وفقط هزینه‌های گزاف مالی ومعنوی برخود بار می نمایند.

 

تعریف داوری

درقوانین مدون ایران که به داوری پرداخته شده است، تعریف مشخصی از داوری ارائه نشده واین مفهوم مبهم است. اما در بند الف ماده 1 قانون داوری تجاری بین‌المللی، رفع اختلاف بین طرفین دعوی درخارج از دادگاه به وسیله شخص یا اشخاصی که توسط طرفین منصوب می‌شود را به عنوان تعریف داوری ارائه نموده است. و دربند ه نیز، منظور از دادگاه را یکی از تشکیلات قضایی جمهموری اسلامی ایران بیان نموده است. به نظر می رسد تراضی طرفین و درهم آمیختن اراده های ایشان جهت تعیین قاضی منصوب از سوی طرفین یا شخص ثالث را، می‌توان به عنوان تعریف داوری دانست.

داوری خانواده نیز از مفهوم کلی داوری دور نیست، اما داوری به معنای خاص در حقوق خانواده درمعنی تعیین یکی از نزدیکان طرفین مخاصمه در طلاق های ترافعی از سوی زن وشوهر، جهت تشکیل جلسات صلح و سازشش را، داوری خانواده نامیده اند که در قانون قدیم حمایت خانواده در کلیه پرونده‌های طلاق، لازم الرعایه بود و در قانون جدید حمایت خانواده، فقط در طلاق های غیر توافقی، معرفی داور از سوی طرفین الزامی است.

 

داوری خانواده

همان طور که اشاره شد، ارجاع کلیه اختلافات احتمالی در قراردادها، به صورت مطلق به داوری، مورد حمایت قانون است.

اما آیا این اصل بر دعاوی وروابط خانوادگی نیز صادق است؟ داوری خانواده، می‌تواند درچه مسائلی وارد شده و تصمیم‌گیری نماید؟

آیا داور خانواده، می‌تواند حق حضانت را از یکی از والدین سلب نماید؟ آیا ترتیب ملاقات اطفال پس از طلاق والدین را می‌توان به داوری خانواده سپرد؟

 

به نظر می رسد امکان توافق وتراضی براختلافات حین عقد، تفسیر اراده طرفین ویا هرنوع اختلاف وحل اختلافات احتمالی زوجین را بتوان به داوری خانواده سپرد ولی بعید نیست که نتوان صلاحیت صدور رای به سلب حضانت ویا برخی امور که با مصالح خانواده واجتماع سروکار دارند را برای داور مرضی الطرفین قایل شد، چرا که موضوعات حقوق خانواده به دلیل اهمیت بیشتری که نسبت به رابطه های تجاری وقراردادی واختلافات مالی دارد، درصلاحیت مخصوص دادگاه خانواده قرارگرفته است.

اما پرواضح است که طرفین می‌توانند بر نظر شخص ثالثی که داور نامیده اند و درهنگام عقد ازدواج یا پس از آن ویا قبل وبعد از بروز اختلاف، وی را برمسند حکمیت خانواده و داوری خانواده برگزیده اند، تراضی نمایند ونظر وی را برای خود و خارج از دادگاه، فصل الخطاب قراردهند. در صورتی که داور اختیار صدور رای نداشته باشد، می‌تواند مراتب توافق طرفین را درغالب گزارش اصلاحی تنظیم نموده وتقدیم دادگاه صالح خانواده دهد تا براساس توافق طرفین، دادگاه خانواده راه هموارتری در رسیدگی و صدور رای داشته باشد.

 

چگونه توافق کنیم

برای رسیدن به هر نوع توافقی، ابتدا موضوع مورد اختلاف ویا موضوعی که قرار است طرفین برای حل و فصل احتمالی آن درآینده وارد مذاکره شوند، مشخص باشد. تعیین داور، مرحله بعدی حل اختلافات و مسائل مابین طرفین است که گام دوم در رسیدن به توافق محسوب می‌شود. موافقتنامه داوری وارجاع به داور وقبول داوری از سوی داور مرضی الطرفین ویا انتصاب داور توسط دادگاه، مرحله بعدی در ارجاع موضوع به داوری است.

توافقی که مبتنی بر مذاکرات طرفین واصول ومسلمات حقوقی باشد، بر اساس تنظیم صورتجلسه سازش ویا صدور گزارش اصلاحی توسط داور، انجام پذیر است. داوری خانواده، در موضوعات ارجاعی، امکان تنظیم صورتجلسه سازش ویا موافقت نامه مابین طرفین جهت ارائه به دادگاه را دارد.

 

موارد اجباری تعیین داور در دعاوی خانواده

در پرونده‌های طلاق غیر توافقی وپرونده‌هایی که موضوع آن طلاق به درخواست زن ویا به درخواست مرد می‌باشد و دراصطلاح طلاق ترافعی نام گرفته است، ارجاع پرونده به داوری خانواده و الزام هریک از طرفین پرونده به تعیین ومعرفی داوری خانواده که شرایط مخصوص داوری درباره وی باید مراعات شود، در قانون حمایت خانواده، پیش بینی شده است.

اما در طلاق غیابی و در طلاق توافقی، ارجاع به داوری الزامی ندارد واگر طرفین، خواهان تعیین شرایط به صورت قانونی و باتنظیم صورتمجلس در بیرون دادگاه را دارند، می‌توانند با مراجعه به موسسات حقوقی و داوری، درخواست تعیین داور جهت تنظیم توافقات به صورت رسمی وکتبی رادارند.

 

نحوه تنظیم صورتجلسه صلح و سازشش در داوری

در تنظیم صورتجلسه صلح و سازشش، موارد مورد توافق طرفین با ذکر نام افراد حاضر درجلسه، توسط میانجیگر یا داور، قید می‌شود و به امضای طرفین می رسد. اما اگر بنا بر انجام داوری واتخاذ تصمیم و صدور رای باشد، صورتجلسه تشکیل جلسه داوری با رای داوری، متفاوت است. داور باتنظیم صورتجلسه، وپس از اتمام و اعلام ختم رسیدگی، رای خود را درموضوع داوری خانواده صادر نموده و به طرفین ابلاغ می نماید. امکان اعتراض به رای داور در صورت اسقاط نکردن حق اعتراض، توسط طرفین وجود دارد.

 

افرادی که ممنوعیت انتخاب به داوری خانواده دارند

افراد زیر امکان تعیین شدن به عنوان داور خانواده و سایر موضوعات داوری را، حتی باتوافق طرفین ندارند:

قضات وکارکنان اداری دستگاه قضایی، محکومین به جرایم عمدی، افرادی که به حکم محاکم قضایی از داوری محروم شده اند، افراد ذینفع در دعوی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی واشخاص تبعه خارج از جمله افرادی هستند که حتی با تراضی طرفین هم نمی‌توانند به عنوان داور انتخاب شوند.

 

خدمات داوری موسسه حقوقی طلیعه عدالت ومهرپارسیان

محمدرضا مهری وکیل پایه یک دادگستری، با سابقه وکالت در پرونده ای ارجاع به داوری خانواده و همچنین دارا بودن سابقه قضایی در دادگاه‌های خانواده، با تشکیل گروه وکلای متخصص در غالب گروه وکلای مهر و با هدف کاهش مراجعه به دستگاه قضایی و همچنین انجام توافقات در پرونده‌های مطرح شده در دادگاه خانواده و با قبول داوری خانواده در موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت ومهرپارسیان، به عنوان وکیل متخصص خانواده با داشتن بیشترین امار موفقیت در پرونده‌های خانواده و داوری خانواده، با هدایت وسرپرستی گروه وکلای متخصص مهر، آماده پذیرش همه نوع موضوعات داوری، خصوصا داوری خانواده می‌باشد.

تمامی متقاضیان استفاده از خدمات داوری موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت ومهرپارسیان، می‌توانند از طریق وب سایت موسسه، نسبت به تعیین وقت مشاوره حقوقی آنلاین اقدام فرمایند.