قواعد حقوقی و قوانین خواستگاری

امروز با موضوع قواعد حقوقی و قوانین خواستگاری با شما مخاطبان گرامی همراه هستیم.

تمام دغدغه والدین برای جوانان دم بخت این است که در جلسه خواستگاری که موثر در آینده طرفین است (و بعضا به کارزار تبدیل می‌شود) چه بگوییم؟

خواستگاری اولین مقدمه بر این پیمان مهم ابدی به‌ شمار می‌رود.

اما در سال 1398 با وقوع بحران های مالی نسل جوانی که در آستانه ازدواج هستند ازدواج را امری ساده‌ای نمی‌دانند که قطعا دلیل دشواری ازدواج قواعد حقوقی آن نیست چراکه این مسایل از دیرباز با تغییرات اندکی ثابت بوده و آنچه عوض شده است رسم و رسوم و نگاه عرف به این موضوع است.

کما اینکه چندی پیش کلیپ خواستگاری در ملاعام در پاساژی در استان مرکزی برای طرفین دردسرساز نیز گردد.

با این حال اطلاع از رویه حقوقی ازدواج می‌تواند از بروز بسیاری از اختلافات در آینده جلوگیری خواهد کرد.  در این مقاله به بررسی مسائل حقوقی ازدواج در مرحله مهم خواستگاری پرداخته‌ایم.

نکات مهم قواعد حقوقی و قوانین خواستگاری

• مفهوم دقیق و طبیعت حقوقی خواستگاری چیست؟
• آیا اقدام زن به خواستگاری از مرد هم پذیرفتنی است؟
• قلمرو و شرایط ارتباط و برخورد دختر و پسر در جریان خواستگاری چیست؟
• رابطه زن و مرد در این مجال چگونه است؟
• خواستگاری با چه محدودیت و موانع شرعی یا قانونی روبه‌رو است؟

در عالم حقوق و قوانین خواستگاری به چه معناست؟

در تعریف حقوقی خواستگاری باید بگوییم که خواستگاری ایجابی از سوی خواستگار است که با پذیرش آن از سوی شخص خواستگاری‌شده زمینه لازم برای ازدواج فراهم می‌شود. نکاح نیازمند تشریفاتی است بنابراین صرف خواستگاری و قبول آن را نمی‌توانیم ازدواج بدانیم.

هر مردی که بتواند ازدواج کند، می‌تواند از زنی که مانع قانونی بر این امر ندارد، خواستگاری کند.

در اصطلاح فقه، به خواستگاری «خِطبه» می‌گویند. خواستگاری در شکل مرسوم آن درخواست مرد از زن برای ازدواج است و قبل از مراسم عقد و اجرای صیغه نکاح صورت می‌گیرد. ‏

برای انتخاب همسر و تشکیل خانواده، ابتدا مرد به خواستگاری زن مورد نظر خویش می‌رود و تمایل خود را برای ازدواج با وی اعلام می‌دارد.

بنابراین خواستگاری «بیان رسمی تقاضای ازدواج» است و عموماً به لحاظ عرفی، با مراجعه خانواده و آشنایان پسر به خانواده دختر و طرح موضوع فوق محقق می‌شود.

آیا طبق قانون مردان باید خواستگار زنان باشد ؟

طبق ظاهر ماده 1034 قانون مدنی نیز ممکن است این شبهه را ایجاد شود که خواستگاری از سوی دختر ممکن نیست، چراکه به‌طور ضمنی لزوم شروع خواستگاری از ناحیه مرد و قبول آن از سوی زن را می‌رساند.

بنابراین برخی به طور محدود خواستگاری را عبارت از پیشنهاد ازدواج از سوی مرد به زن دانسته‌اند.

‏اما آنچه از روح قوانین وشرع مقدس مستفاد می‌گردد این است که هیچ مانع قانونی برای تقاضای ازدواج و خواستگاری از سوی دختر یا خانواده دختر نسبت به پسر وجود ندارد، به نحوی که مصداق‌های این رویه و رفتار در سال‌های اخیر، رواج بیشتری یافته است.

شرایط قانونی ارتباط دختر و پسر در جریان خواستگاری به چه نحو است؟

با قبول خواستگاری نهال زندگی مشترک کاشته می‌شود بنابراین نباید روابط دختر و پسر را مشابه قبل از آن دانست.

اما از سوی دیگر در دوران خواستگاری دختر و پسر بر هم نامحرم هستند.

البته با وجود اینکه اصل اولی در احکام شرعیه با توجه به آیات 30 تا 31 نور بر حرمت نظر مرد به اندام زن نامحرم و برعکس است و احادیث متعددی نیز این حکم را تائید می‌کند ولی در خواستگاری و برای اینکه آفات مربوط به اشتباه نادرست از طرف مقابل دامن‌گیر خانواده نشود.

شرع با توجه به حساسیت این قضیه و لزوم آگاهی و شناخت دو طرف از اوصاف و خصوصیات یکدیگر، پایه‌گذاری کانون خانواده بر انتخاب صحیح و خردمندانه، تضمین استمرار خانواده و تداوم صفا و مودت میان زوجین، استثنایی بر اصل اولی حرمت نظر وارد کرده است و نگاه کردن به زنی که مورد خواستگاری قرار می‌گیرد را برای مرد جایز می‌داند.

البته در قانون مدنی و قانون حمایت خانواده و سایر قوانین موجود در این خصوص مقرره‌ای وجود ندارد

آیا موانع شرعی و قانونی بر سر راه خواستگاری وجود دارد؟

سوالی که مطرح است این است که خواستگاری از چه شخصی مجاز است و چه زمانی خواستگاری ممنوع است؟

ماده 1034 قانون مدنی پاسخ ما را تا حدود زیادی می‌دهد: هر زنی را که خالی از موانع نکاح باشد، می‌توان خواستگاری کرد. با دقت در این ماده قانونی به این نکته پی می‌بریم که در بعضی از موارد برای خواستگاری از زنان موانع و محدودیت‌هایی وجود دارد.

از چه زنانی نمی‌توان خواستگاری نمود؟

قطعا کسی که ازدواج با او صحیح نیست را نمی‌توان خواستگاری کرد.

این ممنوعیت دایره‌ای بزرگ‌تر از محارم سببی و نسبی و رضاعی دارد. بنابراین قاعده این است: «در صورتی که ازدواج با زنی حرام باشد، خواستگاری از او نیز حرام و ممنوع است.»

خواه حرمت دایمی باشد مانند حرمت ازدواج با عمه و خاله یا حرمت موقت مانند حرمت ازدواج با خواهر زن پیش از آنکه نکاح خواهر قبلی منحل شده باشد.

_همچنین است خواستگاری از همسر دیگری که ممنوع است. زنی که در دوره «عده رجعی» به سر می‌برد نیز مانند زن شوهردار است و به تصریح یا کنایه (به طور ضمنی) نمی‌توان از او خواستگاری کرد زیرا این نوع خواستگاری تجاوز به حق طلاق‌دهنده است و امکان رجوع را از وی سلب می‌کند.

عده رجعی بعد از طلاق رجعی از سوی زن رعایت می‌شود و زنی که در عده رجعی است حکم زن شوهردار را دارد به طوری که شوهر او می‌تواند رجوع کند.

اگر از کسی که خواستگاری می‌شود موضوع خواستگاری شخص دیگری باشد. آیا با منع قانونی روبرو است؟ یا تنها یک منع شرعی و اخلاقی است؟

در این خصوص باید گفت خواستگاری زنی که دیگری از او خواستگاری کرده است حرام است اما به نظر نمی‌رسد که اگر منتهی به وصلت شود عملی غیرقانونی رخ داده باشد.

البته اگر خواستگار از او صرف ‌نظر کند یا اذن خواستگاری دهد قطعا مانعی در این راه نخواهد بود زیرا به گفته پیامبر (ص) این کار ورود در معامله دیگری است و ورود در آن پیش از برهم زدن نامزدی نهی شده است همچنین از آنجا که نهی، ظهور در حرمت دارد، نظر معتبر فقیهان امامیّه حرمت این خواستگاری است.

فقیهان عامه نیز در این باره اتفاق نظر دارند. به علاوه اضرار به دیگری و تجاوز به حق خواستگار، از نظر اخلاقی نیز ممنوع است.

قانون در خصوص روابط دختر و پسر بعد از خواستگاری چه حکمی مقرر کرده است؟

‏پرسشی که مطرح می‌شود این است که بعد از خواستگاری و قبول دختر رابطه آنها به چه ترتیب خواهد بود؟

طبق ماده 1035 قانون مدنی وعده ازدواج، ایجاد علقه زوجیت نمی‌کند، اگرچه تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر‌ شده است، پرداخته شده باشد.

بنابراین هر یک از زن و مرد، مادام که عقد نکاح جاری نشده است، می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچ‌وجه، او را مجبور به ازدواج یا از جهت صرف امتناع از وصلت، مطالبه خسارتی کند. بنابراین تا زمانی که عقد ازدواج منعقد نشده است نمی‌توان دو طرف را ملزم به زندگی زناشویی دانست.

وکیل دعاوی خانواده، خواستگاری و نامزدی

جهت مشاوره تلفنی و حضوری با وکیل پایه یک دادگستری در خصوص موضوعات کیفری،حقوقی،ملکی،خانواده،مطالبه مهریه، نفقه، و …مشاوره آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، مطالعه پرونده توسط وکیل پایه یک دادگستری، از روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9 الی 19 و روزهای پنجشنبه از ساعت 9 الی 15 با موسسه حقوقی بین المللی مهر پارسیان تماس بگیرید.

021-88663925

021-88663926

021-88663927

021-88663628

021-88799562

021-88795408

021-88796143

در صورت ضرورت و فوریت موضوع و درخواست وکیل خارج از ساعات یاد شده با شماره همراه زیر تماس حاصل فرمایید.

09120067669

گروه وکلای رسمی مهر پارسیان