موارد انحلال قرارداد

بهترین وکیل در حوزه قراردادها در این نوشتار به بررسی موارد انحلال قرارداد پرداخته است.

چنانچه در این زمینه نیازمند اخذ مشاوره هستید با شماره تماس های مندرج در سایت تماس حاصل فرمائید.

بررسی اسباب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله در نظام حقوقی ایران

یک عقد/ قرارداد/ معامله که به وجود می‌ آید، ممکن است به علل و دلایل زیادی، روزی از بین برود و طبق قانون مدنی این علل و دلایل را اقاله، فسخ و انفساخ می­ نامد. عقد/ قرارداد/ معامله بخشی از گستره وسیع حقوق را به خود اختصاص است.

اگر چه یک عقد/ قرارداد/ معامله بر اساس توافق­ و تراضی­ های ارادی شکل می‌ گیرد و طبق اصل آزادی قراردادها افراد در تعیین انتخاب طرف، تعیین محتوا، تعیین زمان و مکان اجرا و چگونگی پایان عقد/ قرارداد/ معامله خود آزاد می‌ باشند، اما گاه برای رعایت مصلحت جامعه، قانون­گذاران بر نحوه‌ انعقاد و انحلال قراردادها نظارت نموده و از آزادی قراردادها می‌ کاهد.

انحلال قراردادها یکی از حوزه‌ های مربوط به توافق و تراضی­ های طرفین عقد/ قرارداد/ معامله است، که قانونگذار احکام قانونی خاصی را برای آن پیش‌ بینی کرده است، به‌ گونه‌ ای که برای آن‌ که بتوان گفت 1 قرارداد منحل شده و از بین رفته است، باید یکی از اسباب قانونی مثل: تفاسخ، فسخ، انفساخ وجود داشته باشد.

اسباب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله

بطور عام انحلال عقد/ قرارداد/ معامله به 3 سبب ذیل ممکن است اتفاق بیافتد که عبارتند از؛

• اقاله (تفاسخ)

طبق قانون مدنی، بعد از معامله طرفین می­ توانند به تراضی آن را اقاله یا تفاسخ نمایند. در اقاله نیروی اراده طرفین که عقد/ قرارداد/ معامله را به وجود آورده است، برای انحلال یا تفاسخ آن هم می­ تواند توافق یا تراضی کنند. باید توجه داشت که اقاله فقط در عقد لازم امکان­پذیر است، چون­ که در عقد جایز اقاله مفهومی ندارد و هر یک از طرفین می­ تواند عقد را هر زمان که بخواهد منحل کند.

اثر اقاله به­ عنوان اسباب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله با توافق و تراضی طرفین، در آینده تحقق می­ یابد. در اقاله هر 2 طرف عقد/ قرارداد/ معامله باید برای پایان بقا و حیات عمل حقوقی که خود به وجود آورده­ اند، اتفاق نظر و اراده داشته باشند، والا اراده 1 طرف از عقد را نمی­ توان اقاله برشمرد. پس با اعمال اقاله، تعهدهای طرفین ساقط و به عمل حقوقی (عقد/ قرارداد/ معامله) پایان داده می­ شود. لذا اقاله عبارت است از؛«توافق و تراضی 2 طرف عقد/ قرارداد/ معامله بر انحلال آن» در حقیقت اقاله توافق یا عقد/ قرارداد/ معامله جدیدی است، برای گسستن اراده­ هایی که به هم پیوسته­ اند و انحلال عقد/ قرارداد/ معامله سابق است و این انحلال ممکن است بلافاصله بعد از تحقق عقد/ قرارداد/ معامله و قبل از اجرای آن باشد و یا پس از عقد/ قرارداد/معامله و ضمن اجرای آن صورت پذیرد.

جهت دریافت مشاوره در خصوص موارد انحلال قرارداد با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

• فسخ

طبق قانون مدنی، یکی دیگر از اسباب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله فسخ است و در عقد لازم هیچ 1 از طرفین معامله حق فسخ آن را ندارد، مگر در موارد معینی که قانون­گذار بیان داشته است. لذا فسخ عقد/ قرارداد/ معامله در موارد معینه در عقود لازم نمود پیدا می­ کند نه در عقود جایز، چرا که در عقد جایز هر 1 از 2 طرف به دلخواه می­ تواند آن را فسخ نماید. در عقد لازم برهم زدن عقد/ قرارداد/ معامله خلاف اصل و نامتعارف است و نیاز به مجوز قانونی یا قراردادی دارد. داشتن مجوز قانونی یا قراردادی برای هر یک از طرفین عقد/ قرارداد/ معامله، در واقع حقی است برای برهم زدن معامله لازم.

این حق را در اصطلاح «خیار فسخ» می­ گویند که گاه بطور اختصار «خیار» هم گفته می­ شود، به معنی اختیار و منظور اختیاری است که شخص در فسخ معامله دارد، به­ همین جهت گاه همراه با کلمه فسخ می­ آید و «خیار فسخ» گفته می­ شود.

• انفساخ

طبق قانون مدنی سومین سبب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله انفساخ است و فرآیند این نوع از سبب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله به­ گونه­ ای است که مثل اقاله یا خیارفسخ نیست. چون اقاله به نوعی عقد/ قرارداد/ معامله جدیدی است برای بر هم زدن عقد/ قرارداد/ معامله سابق و خیار فسخ هم حقی است برای هر یک از طرفین یا شخص ثالث جهت پایان دادن به حیات عمل حقوقی 2 جانبه (عقد/ قرارداد/ معامله).

اما انفساخ پایان عقد/ قرارداد/ معامله است که معلق به وجود شرایطی است که بعد از عقد و در جریان اجرای آن واقع می­ شود. منشاء این انحلال یا ارادی است که قبل­ تر در عقد پیش بینی شده یا قهری است که آن در قانون پیش بینی شده است.

در انفساخ عقد/ قرارداد/ معامله طرفین می­ توانند شرط کنند که در اثر رویداد خاصی، عقد/ قرارداد/ معامله بطور قهری منحل شود و منظور از قهری بودن انحلال در تمام مواردی که واژه «انفساخ» به­ کار برده می­ شود، به این معنی است که عقد/ قرارداد/ معامله، بدون این­که نیاز به عمل حقوقی اضافی داشته باشد،­ خود به­ خود از بین می­ رود و حق انتخاب برای یکی از دو طرف یا دادگاه باقی نمی­ ماند.

نکته: قهری بودن انحلال منافاتی با ارادی بودن سبب آن ندارد.

جهت دریافت مشاوره در خصوص موارد انحلال قرارداد با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

انواع انفساخ عقد/ قرارداد/ معامله

انفساخ عقد/ قرارداد/ معامله به 3 دسته قابل تقسیم می ­باشد؛

• انفساخی که بطور مستقیم از اراده‌ صریح طرفین معامله ناشی می‌ شود،
• شرط فاسخ، همان انفساخی که ناشی از حکم قانونگذار است، به­ تعبیر دیگر قانونگذار شرایطی را در قانون ذکر کرده است که اگر این شرایط رخ دهند، عقد خود به‌ خود برهم می‌ خورد،
• سومین نوع انفساخ هم، ناشی از حکم قانونگذار است، اما هدف آن حمایت از اراده طرفین معامله است.

تفاوت فسخ و انفساخ

فسخ و انفساخ 2 شیوه‌ ای هستند که قانونگذار آن‌ ها را برای انحلال عقد/ قرارداد/ معامله قرارداده است و به‌­ تعبیر دیگر برای پایان‌ دادن به عمر یک عمل حقوقی پیش‌ بینی کرده است، ولی این دو نوع سبب انحلال تفاوت‌ هایی نیز با یکدیگر که به شرح ذیل عبارتند از؛

• فسخ ناشی از اراده‌ طرفین است و بایستی لحظه‌ ای که می‌ خواهند قرارداد را برهم بزنند اراده‌ شان را اعلام کنند،
• بر خلاف انفساخ، فسخ عقد/ قرارداد/ معامله خود به‌ خود برهم نمی‌ خورد.

بطلان عقد/ قرارداد/ معامله

انعقاد یک عقد/ قرارداد/ معامله باید بر اساس شرایط اساسی صحت که قانونگذار برای تنظیم یک عقد/ قرارداد/ معامله پیش‌ بینی کرده است، باشد و اگر شرایط اساسی مربوط به تنظیم قراردادها رعایت نشده باشد، عمل حقوقی باطل خواهد بود و وقتی­ که یک عقد/ قرارداد/ معامله باطل است، بطور کلی مورد حمایت قانون­گذار نیست. لذا هیچ اعتبار و اثر قانونی ندارد و هیچکس نمی‌ تواند برای رسیدن به حق خود به یک عقد/ قرارداد/ معامله باطل استناد کند.

در این شیوه از انحلال عقد/ قرارداد/ معامله به معنای واقعی کلمه عمل حقوقی تحقق نمی­ یابد و فاقد اثر و اعتبار حقوقی است و در واقع، گویا بطور کلی هیچ عقد/ قرارداد/ معامله­ ای میان طرفین منعقد نشده ‌است.

شرایط یک عقد/ قرارداد/ معامله باطل

قانونگذار در قانون مدنی شرایط اساسی که برای صحت معامله­ ها ضروری است را پیش‌ بینی کرده و اگر یکی از اسباب ذیل وجود داشته باشد، قرارداد باطل خواهد بود؛

• نبود قصد مشترک میان طرفین عقد/ قرارداد/ معامله،
• نداشتن اهلیت‌ طرفین عقد/ قرارداد/ معامله،
• معلوم و معین نبودن موضوع عقد/ قرارداد/ معامله،
• مشروع‌ نبودن جهت عقد/ قرارداد/ معامله.

نکته: طبق قانون مدنی تصریح جهت معامله الزامی نیست ولی اگر بیان شد بایستی مشروع و قانونی باشد، به­ تعبیر دیگر اگر انگیزه‌ شخصی هر یک از طرفین قرارداد در آن ذکر نشود، آن عقد/ قرارداد/ معامله صحیح خواهد بود، ولی اگر انگیزه در عقد/ قرارداد/ معامله ذکر شود، باید مشروع باشد، والا عقد/ قرارداد/ معامله منعقد شده، باطل خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره در خصوص موارد انحلال قرارداد با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.

تفاوت‌ بطلان با منفسخ­ شدن عقد/قرارداد/معامله

به نظر بطلان هم مثل سایر اسباب انحلال عقد/ قرارداد/ معامله نیز از اسباب و عللی است که به حکم قانون و خارج از اراده‌ طرفین موجب انحلال و برهم‌ خوردن عقد/ قرارداد/ معامله می‌ شود و توافق طرفین قرارداد در آن اثری ندارد، ولی با این‌ حال، یک تفاوت­ اساسی میان آن‌ ها وجود دارد که به شرح ذیل عبارتند از؛

• عقد/ قرارداد/ معامله باطل از همان ابتدا فاقد هر‌گونه اثر و اعتبار حقوقی است، اما اگر عقد/ قرارداد/ معامله منفسخ شود، آثار عقد از زمان تنظیم تا زمان منفسخ شدن آن باقی می‌ ماند.

نکته: اگر چه اثر منفسخ شدن نسبت به آینده (یعنی بعد از تحقق سبب آن است) تأثیر دارد و نسبت به گذشته اثری ندارد، اما طرفین قرارداد می‌ توانند توافق کنند که آثار انفساخ عقد از زمان تنظیم قرارداد به وجود بیاید.

تفاوت بطلان و فسخ در عقد/ قرارداد/ معامله

تفاوت میان بطلان و فسخ یک عمل حقوقی را می‌ توان به­ شرح ذیل بیان داشت؛

• اگر قراردادی باطل باشد، هیچگونه اثر و اعتبار حقوقی نخواهد داشت ولی در قرارداد قابل فسخ آثار قرارداد از زمان تنظیم تا زمان برهم‌ زدن قرارداد باقی می‌ ماند.
• فسخ قرارداد نیاز به اعلام فسخ از سوی یکی از طرفین دارد و از زمانی که فسخ اعلام شود، اثر خواهد داشت و قرارداد را از بین می‌ برد. در حالی که بطلان قرارداد، به‌ صورت خود به‌ خود و در صورت وجود برخی شرایط صورت می‌ گیرد و نیازی به اعلام بطلان ندارد.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده ‌های انحلال قرارداد پیچیدگی ­های زیادی دارند. با بهره ‌گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهر پارسیان می ­توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهر پارسیان، در حوزه دعاوی قراردادی، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می ­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره در خصوص موارد انحلال قرارداد با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 یا با ما در ارتباط باشید.