محجورین و وصایت

محجورین و وصایت و مسائل مربوط به محجورین ، وصیت برای محجورین و این که آیا وصیت محجورین صحیح می‌باشد  از جمله مواردی است که بسیاری از افراد جامعه با آن مواجه هستند و در قالب احوال شخصیه و امور حسبی می‌توان به آن پرداخت. به طور کلی تنظیم روابط بین افراد جامعه در چارچوب قانون امکان پذیر می‌باشد.

افراد به محض تولد دارای حق می شوند و اهلیت تمتع بدین معنی که توانایی دارا شدن حق را به دست می آورند. حال موضوعی که مهم است اهلیت استیفا یا توانایی اجرایی در مورد حقوقی است که اشخاص دارا هستند. وضعیت و شرایط افراد مانند سن، جنسیت، ملیت، ازدواج و وصیت از اموری هستند که مربوط به احوال شخصیه می شوند و قانون گذار شرایط و قوانین مربوط به این امور را وضع می‌کند.

حال با توجه به موارد گفته شده ابتدا باید بدانیم

• محجور کیست؟ به چه کسی محجور گفته می‌شود؟
• انواع وصیت چیست؟ آیا وصیت محجورین صحیح می‌باشد؟ وصیت برای محجورین چگونه است؟
• آیا محجورین نیاز به قیم دارند؟ شرایط قیم چیست؟
• وکیل متخصص در امور محجورین و وصایت کیست؟

موارد گفته شده از جمله سوالاتی است که در مورد محجورین و وصایت مطرح می‌شود بدین منظور  این مقاله توسط مشاورین و کارشناسان ارشد موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان برای شما عزیزان فراهم آمده و سعی شده تا پاسخ گوی سوالات شما عزیزان در خصوص محجورین و وصایت ، وصیت محجورین و وصیت برای محجورین باشد.

محجور کیست؟

حجر در لغت به معنی منع می‌باشد. و محجور کسی است که از تصرف و یا مداخله در امور حقوقی خود منع شده است. افراد به طور کلی با تولد دارای حقوقی می شوند که به آن اهلیت تمتع گفته می‌شود علاوه بر اهلیت تمتع ، اهلیت استیفا نیز وجود دارد که به معنی توانایی اجرای حق می‌باشد. محجورین مانند سایرین از حقوق طبیعی برخوردار می شوند ولی نمی‌توانند به طور مستقل در امور خود دخالت کنند.

محجورین : مطابق قانون صغیر، غیر رشید و مجنون، محجور می باشند.

صغیر: صغیر به کسی گفته می‌شود که به سن بلوغ شرعی نرسیده باشد، بلوغ شرعی برای دختران 9 سال تمام قمری و برای پسران 15 سال تمام قمری می‌باشد. افراد تا قبل از رسیدن به سن بلوغ محجور محسوب می شوند ولی بعد از رسیدن به سن بلوغ نمی‌توان به عنوان مجنون یه عدم رشد شخص را محجور دانست مگر آن که جنون یا عدم رشد شخص اثبات شود.

مجنون: مجنون به کسی گفته می‌شود که قوه عقل و درک نداشته باشد و دارای اختلال مشاعر است.

غیر رشید یا سفیه : سفیه یا غیر رشید به اشخاصی گفته می‌شود که به سن بلوغ رسیده اند ولی مداخله انها در اموال و امور مالی عاقلانه نیست. این افراد عقل معاش ندارند و در امور اقتصادی مانند سایر عقلا نمی‌توانند رفتار کنند و منفعت خود را در نظر بگیرند.

محجورین به خاطر شرایطی که در بالا ذکر شد نمی‌توانند به مصلحت خود رفتار کنند و ممکن است اعمالی انجام دهند که به ضررشان باشد به همین علت نیز قانون گذار محجورین را از اعمال حقوقی منع کرده برای حمایت از آنها و حفظ حقوقشان برای آنها افرادی را به عنوان نماینده تعیین کرده تا به امور حقوقی محجورین بپردازند.

وصیت: وصیت عملی حقوقی است و با اراده شخص صورت می گیرد. وصیت به دو نوع عهدی و تملیکی تقسیم می‌شود.

وصیت عهدی: وصیت عهدی عبارت است از این که شخصی فرد یا افرادی را برای انجام اموری تعیین می‌کند یا به عبارتی انجام وظیفه ای را بر عهده فرد یا افرادی قرار می دهد.

وصیت تملیکی: وصیت تملیکی بدین معنی است که شخص عین یا منفعتی از اموال خود را به تملک دیگری و  به صورت رایگان برای بعد از فوتش قرار می دهد.

اصطلاحاتی در مورد وصیت:

 موصی: وصیت کننده.

موصی له: کسی است که وصیت تملیکی به نفع اوست.

موصی به: مورد وصیت است.

وصی: کسی است که در وصیت عهدی بعد از قبول وصیت ملزم به اجرای مفاد وصیت می‌باشد.

محجورین و وصایت:

مطابق قانون اگر کسی که وصیت تملیکی به نفع او شده محجور باشد رد یا قبوی وصیت با ولی وی خواهد بود. مطابق موارد گفته شده محجور حق دخالت در امور حقوقی خود را ندارد و در صورتی که مال یا منفعتی به محجور به ارث رسیده باشد ولی یا قیم محجور می‌تواند وصیت را قبول یا رد کند ولی از آنجایی که وصیت تملیکی به نفع محجور می‌باشد و قبول آن ضرری به محجور وارد نمی‌کند ولی یا قیم اصولا وصیت تملیکی را قبول می‌کنند. حال ببینیم ولی و قیم از دیدگاه قانون گذار چه کسانی هستند و دارای چه شرایطی می باشند.

ولی قهری یا نماینده قانونی:

نماینده قانونی به موردی اطلاق می‌شود که نمایندگی در قانون پیش بینی شده است مانند ولی قهری، پدر و جد پدری ولی قهری محسوب می شوند زیرا به طور طبیعی و قهری حمایت از محجور بر عهده آنان است و نیازی به حکم دادگاه نمی باشند. به طور طبیعی ولی قهری مصلحت محجور را در نظر می گیرد به جز موارد استثنایی که در صورتی که ولی قهری صلاحیت نداشته باشد به حکم دادگاه برای محجور قیم تعیین می‌شود.

قیم:

قیم به کسی گفته می‌شود که به حکم قانون برای محجور تعیین می‌شود و در اصطلاح امین نیز گفته می‌شود. طبق قوانین و اصول فقهی در صورتی که محجور مسلمان باشد نمی‌توان برای وی قیم غیر مسلمان در نظر گرفت.

شرایط قیم:

از شرایطی که قیم باید دارا باشد می‌توان حسن اخلاق و عدم پیشینه کیفری، عدم ورشکستگی، نداشتن خصومت یا دعوایی علیه محجور و اهلیت را نام برد.  از نکات دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که به غیر از پدر و جد پدری کسی نمی‌تواند برای صغیر وصی تعیین کند.

در صورتی که پدر یا جد پدری در قید حیات نباشند وابستگان صغیر مانند مادر یا مادر بزرگ نمی‌توانند برای صغیر وصی تعیین کنند. پدر یا جد پدری می‌توانند فردی را که دارای صلاحیت می دانند برای صغیر به عنوان وصی تعیین کنند.

وصیت محجورین:

آن چه مسلم است این است که محجورین نمی‌توانند وصیت تملیکی کنند زیرا وصیت تملیکی ناظر بر اموال است و محجورین ممنوع از مداخله در اموالشان می باشند و به تبع این موضوع نمی‌توانند وصیت تملیکی کنند.

حال موضوعی که مطرح است ولی یا قیم نیز نمی‌توانند به نیابت از محجور وصیت کنند زیرا وصیت امری شخصی و درونی است و از اموری نیست که بتوان آن را به اشخاص دیگری اعم از ولی یا قیم سپرد و از طرف دیگر وصیت تملیکی مربوط به امور مالی می‌باشد که به تملک دیگری به صورت رایگان است و این به ضرر محجور می‌باشد و مطابق قوانین قیم نمی‌تواند اموری را انجام دهد که به ضرر محجور باشد.

مرجع صالح برای رسیدگی به امور محجورین:

رسیدگی به امور محجورین، ولایت قهری، امور مربوط به محجورین و وصایت در صلاحیت دادگاه های خانواده می باشند.

وکیل متخصص جهت مشاوره حقوقی محجورین و وصایت

در این مقاله سعی شد مطالبی در مورد محجورین و وصایت به طور خلاصه برای آشنایی بیشتر با محجورین و وصایت ارائه گردد. جهت مشاوره و آگاهی بیشتر می‌توانید به موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان به سرپرستی آقای دکتر محمدرضا مهری مراجعه نمایید و از مشاوره وکلای متخصص موسسه در زمینه محجورین و وصایت بهره مند شوید.